قانون سامانه مودیان مالیاتی و قانون پایانه‌های فروشگاهی

سامانه مودیان مالیاتی، رابطی بین افراد مشمول دریافت صورت‌حساب الکترونیک مالیات و سازمان امور مالیاتی به شمار می‌رود. سامانه‌ای که، هدف اصلی از راه‌اندازی و در دسترس قرار دادن آن جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی کلیه اطلاعات مرتبط با مودیان مالیاتی است. براساس این قانون، زمان‌های مشخصی تحت عنوان فراخوان‌های اجرا به افراد مودی اعلام شد. براساس این فراخوان‌ها، گروهی از مجموعه‌های اقتصادی، موظف به اجرا کردن قانون سامانه مودیان و پایانه‌ فروشگاهی شدند.

همزمان با تصویب شدن قانون سامانه مودیان، فراخوان‌های جدیدی اعلام و جاگزین موارد مذکور گردیدند. مطابق این فراخوان‌ها، هر یک از افراد مودی، ملزم به انجام تکالیفی مشخص جهت وصل شدن به سامانه مودیان و در نهایت فرستادن صورت‌حساب الکترونیکی به آن هستند. در این نوشته، با ذکر نکات و موارد مهم در رابطه با قانون سامانه مودیان و پایانه‌ فروشگاهی، با شما همراه هستیم.

قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی چیست؟

قانون سامانه مودیان و پایانه‌ فروشگاهی، قانونی است که، با هدف اعمال نظارت بر درآمد روشن شماری از مشاغل و حرف مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر عملکرد، جلوگیری کردن از فرار مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی ، ایجاد شفافیت در مبادله‌های اقتصادی و افزایش هر چه بیشتر شفافیت تصویب شد. در قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی، اصطلاحات جدید مالیاتی معرفی شده است.

جهت درک هر چه بهتر این قانون و اطلاع از نحوه اجرای آن، نیاز به آشنایی با تعاریف مهم و جدید ارائه شده در این قانون دارید. در این بخش، قصد بررسی و تحلیل مهم‌ترین اصطلاحات قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی را برای شما داریم.

          1.اصطلاح پایانه‌های فروشگاهی

پایانه‌های فروشگاهی، یکی از اصطلاحات مهم قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی به شمار می‌رود. هر یک از دستگاه‌ها را می‌توان در صورت داشتن سه قابلیت متفاوت زیر تحت عنوان یک پایانه فروشگاهی محسوب کرد:

1. وصل شدن به شبکه‌های پرداخت رسمی کشور
2. صادر کردن انواع صورت‌حساب الکترونیکی
3. وصل شدن به سامانه مودیان

اگر برای اتصال به سامانه مودیان نیاز به راهنمایی دارید از طریق مقاله ” آموزش ثبت نام سامانه مودیان ” می‌توانید اطلاعات جامع و مفیدی کسب کنید.

        2.اصطلاح حافظه مالیاتی

اصطلاح دوم به کار رفته در قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی، حافظه مالیاتی است که، از آن تحت عنوان حافظه الکترونیکی یاد شده و جهت انتقال اطلاعات درج شده در انواع صورت‌حساب الکترونیکی، نگه‌داری و همین‌طور ثبت این اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. حافظه مالیاتی، در دو شکل نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در دسترس بوده و تحت نظارت سازمان امور مالیاتی کشور قرار دارد. از طرفی، برخورداری از شماره شناسه یکتای حافظه مالیاتی اختصاصی نیز از ویژگی‌های کلیدی این حافظه الکترونیکی است.

       3.اصطلاح شماره منحصربه‌فرد مالیاتی صورت‌حساب

شماره منحصربه‌فرد مالیاتی، به شماره 22 کاراکتری اطلاق می‌شود که، صدور آن به ازاء هر صورت‌حساب الکترونیک در سامانه مودیان انجام می‌شود. در صورت تمایل به ابطال و یا اصلاح یک صورت‌حساب، باید به این شماره دسترسی داشته باشید. اعداد موجود در صورت‌حساب الکترونیکی، از چپ به راست در 4 دسته قرار می‌گیرند. در واقع، 6 کاراکتر اول، شناسه یکتای حافظه مالیاتی، 5 مورد بعدی، تاریخ صورت‌حساب، 10 آیتم بعدی، سریال صورت‌حساب و آخرین مورد رقم کنترلی است.

      4.اصطلاح صورت‌حساب الکترونیکی

از دیگر اصطلاحات مهم و بسیار پرتکرار در قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی، صورت‌حساب الکترونیکی است. شماره منحصربه‌فرد مالیاتی، بر روی این صورت‌حساب درج شده و در حافظه مالیاتی فرد فروشنده قابل ذخیره است. دقت کنید که، صورت‌حساب‌های الکترونیکی، از فرمت مشابهی برخوردار نیستند.

در واقع، می‌توانید اقلام اطلاعاتی مندرج در آن را براساس نوع کسب‌وکارتان تعیین کنید. نکته دیگر اینکه، الگوها و انواع متنوعی برای صورت‌حساب‌های الکترونیکی تعریف شده که می‌توان آن‌ها را در سه نوع صورت‌حساب الکترونیکی نوع اول، دوم و سوم خلاصه کرد. هر یک از صورت‌حساب‌های مذکور، از چندین الگوی متفاوت برخوردار هستند. در ادامه، موارد مشمول الگوی صورت‌حساب الکترونیکی هر سه نوع را خدمتتان نام می‌بریم:

• الگوهای صورت‌حساب الکترونیکی نوع یک

اولین الگو: فروش انواع خدمات و کالا

دومین الگو: فروش ارزی مورد استفاده صرافی‌ها

سومین الگو: صورت‌حساب پلاتین، جواهر و طلا که، تنها فروشنده‌های جواهرات و طلا از آن استفاده می‌کنند.

چهارمین الگو: انواع قراردادهای پیمانکاری

پنجمین الگو: انواع و اقسام قبوض خدماتی

ششمین الگو: انواع بلیط هواپیما

هفتمین الگو: صادرات کالاها

خبرنامه پارمیس را از دست ندهید!

هر هفته محتوای اختصاصی و جدیدترین اخبار، مقالات آموزشی حسابداری، مالی و مدیریتی را برای شما میفرستیم.

عضویت

• الگوهای صورت‌حساب الکترونیکی نوع دو

اولین الگو: فروش انواع خدمات و کالا

دومین الگو: صورت‌حساب انواع جواهر، پلاتین و طلا که تنها برای طلافروشان کاربرد دارد.

• الگوهای صورت‌حساب الکترونیکی نوع سه

گزارش یا همان رسید درگاه‌های پرداخت آنلاین و الکترونیکی و یا دستگاه کارتخوان، شماره منحصربه‌فرد مالیاتی خود را دارند. از این جهت، خبری از تعریف الگویی خاص برای این نوع از صورت‌حساب نیست.

        5.سامانه مودیان مالیاتی

سامانه مودیان، نخستین اصطلاح به کار رفته در قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی بوده که از چهار ویژگی کلیدی برخوردار است:

• مرجع استعلام، صدور و ثبت صورت‌حساب
• قابلیت اتصال به وسیله دارای شناسه یکتا حافظه مالیاتی
• قابلیت تعریف یک کارپوشه برای هر کدام از مودیان
• قرار داشتن تحت مدیریت و نظارت سازمان امور مالیاتی کشور

شرکت‌های معتمد سامانه مودیان مالیاتی

این گروه از شرکت‌ها را در واقع می‌توان اشخاص حقوقی دانست که به تأیید سازمان امور مالیاتی کشور رسیده‌اند. شرکت‌هایی که، ملزم به فراهم کردن تجهیزات و آموزش‌های لازم جهت فرستادن صورت‌حساب الکترونیکی مالیات برای هر مودی مالیاتی هستند. در مجموع، می‌توان مهم‌ترین خدمات ارائه شده توسط شرکت‌های معتمد به مودیان مالیاتی را به صورت زیر خلاصه کرد:

• استعلام گرفتن از سامانه مودیان
• ارائه کردن مشاوره‌های فنی لازم
• ثبت کردن معاملات مختلف در سامانه مودیان مالیاتی
• صادر کردن انواع صورت‌حساب الکترونیکی

شرکت‌های معتمد را می‌توان در سه گروه مختلف دسته‌بندی کرد که، هر یک موظف به انجام مسئولیت‌ها و وظایفی خاص هستند. در ادامه، انواع این شرکت‌ها را برایتان نام می‌بریم.

        1.شرکت‌های معتمد مالیاتی نوع اول

شرکت‌های معتمد نوع اول، همه کاره بوده و از ثبت تا صادر کردن انواع صورت‌حساب بر عهده این قبیل از شرکت‌ها قرار دارد. در ادامه، با شماری از وظایف شرکت‌های نوع اول آشنا می‌شویم.

• ارائه دادن انواع خدمات مورد تأیید سازمان امور مالیاتی
• تحویل گزارش عملکرد به اداره مالیاتی
• منتقل کردن انواع صورت‌حساب الکترونیک به سازمان امور مالیاتی
• صادر کردن انواع صورت‌حساب در سامانه مودیان مالیاتی
• جمع‌آوری و نگهداری کردن از صورت‌حساب الکترونیکی

        2.شرکت‌های معتمد مالیاتی نوع دوم

از میان مهم‌ترین وظایف شرکت‌های معتمد نوع دوم می‌توان از موارد زیر نام برد:

• احراز مسلط بودن افراد مودی در رابطه با قوانین و مقررات صادر کردن انواع صورت‌حساب الکترونیکی
• احراز مسلط بودن مودیان در مورد تکالیف و حقوق قانونی آن‌ها
• ارائه آموزش‌های لازم در رابطه با قوانین و مقررات صادر کردن صورت‌حساب الکترونیکی
• آموزش دادن تکالیف و قوانین قانونی به فرد مودی

        3.شرکت‌های معتمد مالیاتی نوع سوم

وظایف و مسئولیت‌های این گروه از شرکت‌ها در رابطه با قانون پایانه فروشگاهی، محدودتر از دیگر شرکت‌هاست. از میان اصلی‌ترین وظایف شرکت‌های نوع سوم می‌توان از موارد مذکور در زیر نام برد:

• ارائه مشاوره مالیاتی
• ارائه مشاوره غیر عملیاتی و فنی
• انجام حسابرسی مالی
• تهیه کردن صورت‌های مالی

قوانین سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی

در این بخش، با ذکر شماری از مواد قانون سامانه مالیاتی و پایانه فروشگاهی همراه شما هستیم.

           1.ماده 9 قانون پایانه‌‌های فروشگاهی و سامانه مودیان

براساس ماده نهم از قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی، در صورت ارتکاب به بیش اظهاری و یا کم اظهاری در ثبت مقدار فروش و یا قیمت، خودداری از صادر کردن صورت‌حساب‌های خود به‌وسیله سامانه مودیان مالیاتی و یا کتمان مودی در رابطه با شماری از معاملات و فعالیت‌ها، سازمان امور مالیاتی باید از طریق سامانه مودیان، این موارد تخلف را به وی اطلاع بدهد.

در صورت پذیرفتن این موارد توسط فرد مودی و اصلاح یا ثبت آن‌ها در کارپوشه خود در سامانه مودیان مالیاتی، جریمه‌های موضوع ماده 22 قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی، شامل حال وی می‌شود. اما، در صورت عدم پذیرش این موارد از طرف مودی و امتناع کردن از اصلاح و یا ثبت آن‌ها در سامانه مودیان مالیاتی، سازمان امور مالیاتی اقدام به ارجاع مراتب تخلف وی البته همراه با مدارک و اسناد مثبته به هیأت حل اختلاف مالیاتی می‌کند.

 اگر، هیأت حل اختلاف مالیاتی این تخلف را تأیید کرد، سازمان امور مالیاتی امکان انجام حسابرسی دوره‌های مالیاتی سال تخلف را از طریق مطالبه کردن اسناد و دفاتر فرد مودی و یا مراجعه کردن به وی را دارد. بعلاوه، براساس موضوع ماده بیست و دوم از قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی، فرد مودی باید جریمه‌ای را نیز پرداخت کند.

           2.ماده 11 بخشنامه سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی

بانک مرکزی باید با همکاری سازمان امور مالیاتی و بعد از گذشت یکسال از ابلاغ شدن قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی، اقدامات لازم را در رابطه با ساماندهی کردن درگاه‌های پرداخت الکترونیکی و دستگاه‌های کارتخوان بانکی و ایجاد کردن تناظر بین این دو مورد از طریق شماره و مجوز فعالیت بنگاه‌های اقتصادی شناسه یکتایی را برای هر کدام از پایانه‌های فروش در نظر بگیرند.

بعد از اختصاص دادن شناسه یکتا، تمامی تراکنش‌های صورت گرفته به‌وسیله درگاه‌های پرداخت الکترونیکی و حساب‌های بانکی وصل شده به دستگاه‌های کارتخوان بانکی را می‌توان جزء تراکنش‌های بانکی مربوط به زمینه کاری صاحب حساب بانکی قرار داد. در این بین، بانک مرکزی باید کلیه اطلاعات مربوط به این دسته از تراکنش‌های بانکی، همچون مانده آخر و اول دوره هر یک از حساب‌های بانکی و وجوه برداشت شده و واریزی را به جهت کامل کردن پایگاه اطلاعات دارایی، عملکردی و هویتی افراد مودی ماده 169 از قانون مالیات‌های مستقیم تصویب شده در تاریخ دوازدهم اسفند سال 1366، البته همراه با الحاقات و الحاقات بعدی به شکل برخط در دسترس سازمان امور مالیاتی بگذارد.

          3.ماده 17 قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی

سازمان امور مالیاتی کشور، باید در طول 5 سال اول راه‌اندازی سامانه مودیان، با هدف تشویق کردن صاحبان انواع حرف و مشاغل، به آن‌ها پاداش همکاری مودی می‌دهد. این موضوع، در رابطه با افرادی صدق می‌کند که، اقدام به خریداری خدمات و کالاهای لازم خود را از واحدهای مختلف اقتصادی عضو سامانه مودیان مالیاتی کرده و یا در فروش‌های خود از پایانه فروشگاهی کمک گرفته‌اند.

مبلغ این پاداش، معادل یک درصد از فروش فرد مودی و یا 20 درصد از مالیات بر ارزش افزوده‌ای اعلام شده که، این شخص در هر دوره به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌کند.  حداکثر میزان این پاداش، برابر با 6 میلیون تومان بوده که، در هر یک از دوره‌های مالیاتی، قابل کسر از مالیات بر ارزش افزوده دوره بعدی فرد مودی است. دقت کنید که، در صورت بالاتر بودن این مبلغ از مالیات آن دوره، پاداش همکاری تعلق نگرفته و به دوره‌های بعد اختصاص پیدا می‌کند.

تاریخ اجرایی شدن بخشنامه قانون پایانه فروشگاهی

براساس بخشنامه قانون پایانه فروشگاهی، کلیه دستگاه‌های اجرایی، مجموعه‌های اقتصادی دولتی، شرکت‌های مورد پذیرش در فرابورس و بورس، که ماده پنجم از قانون مدیریت خدمات کشوری شامل حال آن‌ها می‌شود، تا تاریخ اول مهر ماه سال جاری باید بخشنامه قانون سامانه مودیان را اجرایی می‌کردند.

این موضوع، برای افراد حقوقی به جز اشخاص ذکر شده در موضوع ماده شانزدهم از قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز صدق می‌کند. بقیه اشخاص باقی‌مانده، الزاماٌ باید تا اول دی ماه سال جاری اقدامات لازم را در رابطه با نصب و راه‌اندازی و استفاده از سامانه مودیان انجام دهند. نکته مهم اینکه، تاریخ‌های ذکر شده به هیچ‌وجه تغییر نمی‌کنند و قطعی هستند.

اگر فردی از قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی تخطی کرده و آن را رعایت نکند، نتیجه‌ای به جز برخورد با وی براساس قوانین در انتظارش نیست. بعلاوه، سازمان برنامه و بودجه کشور باید با هدف رعایت کردن موارد ذکر شده، در ازاء هر ماه تأخیر افراد مودی، باید براساس موضوع ماده 217 قانون مالیات‌های مستقیم، برای کاهش دادن حداقل پنج و حداکثر 50 درصد از منابع اختصاصی سازمان امور مالیاتی کشور اقدام کند. بعد از فراهم کردن امکان صادر کردن صورت‌حساب‌های الکترونیکی در صورت تأیید کردن وزیر اقتصاد توسط سازمان امور مالیاتی، امکان برگشت درصدهای کم شده به حالت قبل وجود دارد.

در این راستا به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” آموزش نحوه ابطال فاکتور در سامانه مودیان ” را مطالعه فرمایید.

صورت‌حساب های خارج از سامانه مودیان مالیاتی

براساس ماده سوم مندرج در قانون تسهیل تکالیف مودیان، کلیه صورت‌حساب‌های صادر نشده در سامانه مودیان تا انتهای سال 1403، پذیرفته شده هستند. سازمان امور مالیاتی کشور، در طول این مدت باید اقدام به تهیه اظهارنامه‌ای به کمک اطلاعات درج شده در سامانه مودیان جهت افراد مودی کند.

در این میان، به مودی یک ماه فرصت داده می‌شود تا برای ارسال صورت‌حساب‌های ارسال نشده در سامانه در اظهارنامه مذکور و همین‌طور به‌روزرسانی و کامل کردن آن اقدامات لازم را انجام دهند. البته، این شخص باید استرداد این اظهارنامه را از سامانه مودیان به سازمان امور مالیاتی صورت بدهد. در ضمن، صورت‌حساب‌های ارسالی در سامانه مودیان با توجه به ماده نهم از قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی به تأیید رسیده و امکان رسیدگی ندارد.

اشخاص مشمول قانون سامانه مودیان چه کسانی هستند؟

اشخاص مشمول قانون سامانه مودیان، در دو دسته شرکت‌ها و مشاغل قرار می‌گیرند که، از آن‌ها تحت عنوان اشخاص حقوقی و حقیقی یاد می‌شود. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه و عدم اطلاع از نحوه ثبت نام در سامانه مودیان می‌توانید به مقاله آموزش ثبت‌نام سامانه مودیان مراجعه بفرمایید.

تجربه کشورهای دیگر از اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی

شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که، کشورهای مختلفی در دنیا اقدام به اجرایی کردن قانون پایانه‌های فروشگاهی در کشور خود کرده و در این رابطه تجربه دارند. متأسفانه، ایران در قیاس با تعداد زیادی از این کشورها در این مورد بسیار ضعیف عمل کرده است. چرا که، هوشمند و مکانیزه کردن فرآیند مالیات‌ستانی، از سال‌ها قبل در تعداد زیادی از مناطق جهان آغاز شده و دیگر خبری از اخذ و محاسبه مالیات به شکل دستی و سنتی نیست. از میان کشورهای اجرا کننده این قانون، می‌توان از هند، ایتالیا، نروژ، روسیه، جمهوری چک، بلژیک، مجارستان، کانادا، پرتغال، سوئد و کره جنوبی نام برد.

دانلود متن قانون سامانه مودیان مالیاتی و قانون پایانه های فروشگاهی PDF

در صورتی‌که، به عنوان یک مدیرعامل و یا حسابدار، مشغول فعالیت در حوزه حسابداری، مالیاتی و مالی بوده و یا برای خود کسب‌وکاری دارید، باید اطلاعاتی را در رابطه با قوانین سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی بدست آورید. در این نوشته، سعی کردیم تا با زبانی قابل فهم و ساده این مسائل را برایتان بیان کنیم.

 با اجرا و پیاده‌سازی کردن قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان، به مراتب کیفیت عملکرد اشخاص حقیقی و شرکت‌ها تا حد قابل‌توجهی بالاتر می‌رود. از طرفی، مشاوران مالیاتی، مدیران مالی و همین‌طور حسابداران بهتر از عهده انجام وظایف خود برمی‌آیند. تدوین و تغییرات ایجاد شده در قوانین جدید مالیاتی، برای مودیان، مشاورهای مالی و جامعه حسابداران به امری چالش‌برانگیز تبدیل شده و همگی باید سعی در تطبیق خود با تکالیف و قوانین جدید داشته باشند.

جرایم سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی

سازمان امور مالیاتی، با هدف اجرا کردن قوانین جدید سامانه مودیان، اقدام به در نظر گرفتن جرایمی برای اشخاصی کرده که از انجام تکالیف مرتبط با سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی سرباز می‌زنند. در واقع، هر فرد بسته به نوع تخلف خود، جریمه می‌شود. در ادامه، شما را با شماری از این تخلفات آشنا می‌کنیم.

• اعلام نکردن گزارشات و یا تعطیلی واحد اقتصادی
• خودداری از اعلام گزارش‌های فروش
• صادر نکردن صورت‌حساب الکترونیکی
• تحویل ندادن صورت‌حساب چاپی فروش
• اعلام نکردن گزارش‌های فروش مجموعه اقتصادی در سامانه مودیان
• معرفی نکردن حساب‌های بانکی تجاری
• عدم عضویت و ثبت‌نام در سامانه مودیان مالیاتی
• سوء استفاده کردن از اطلاعات شخصی کاربران

جمع‌بندی

اهمیت توجه و عدم غفلت از قانون سامانه مودیان و قانون پایانه‌های فروشگاهی، بر هیچ‌کس پوشیده نیست. در این نوشته، هر آنچه را که باید در رابطه با این قانون برای شما توضیح دادیم. امیدواریم اطلاعات لازم را در رابطه با سامانه مودیان و نیاز هر کسب‌وکار به نصب و راه‌اندازی آن بدست آورده باشید. در ادامه به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله خطاهای رایج سامانه مودیان را نیز مطالعه فرمایید.

سؤالات متداول