انواع مرخصی در قانون چیست؟

انواع مرخصی در قانون یکی از آن مواردی است که بسیاری از نامزدهای استخدام در یک شرکت مایل به اطلاع از آن و نحوه محاسبه مرخصی در قانون کار هستند. حتی برخی از افراد می‌خواهند بدانند که، مرخصی ساعتی در ماه چقدر است؟ هیچ کارمندی ربات نیست تا هر روز در محل کار خود حضور داشته باشد. از تعطیلات گرفته تا بیماری، روزهای تعطیل و ازدواج کارمندان و همینطور برای نیازهای مختلف و شرایط اضطراری انواع مختلفی از leave در قانون کار پیش‌بینی شده است. در این نوشته جامع، بحث مفصلی در رابطه با انواع leave در قانون کار با شما داریم. پس با مجموعه پارمیس همراه باشید. 

مرخصی چیست؟ 

Time off زمانی است که کارمندان در ساعات عادی کاری که طبق قانون یا قرارداد حق خروج از کار را دارند. مورد مهم اینکه، leave به اشکال و سطوح مختلف استحقاق ارائه می‌شود. نکته مورد توجه دیگر اینکه، Furlough کارمندان یک شرکت می‌تواند با دریافت حقوق یا بدون آن باشد. البته فراموش نکنید که، این موضوع تنها شامل افرادی می‌شود که به صورت تمام وقت در شرکت‌ها مشغول به کار هستند. به این معنا که، با انجام کارهای پاره وقت (دورکاری) امکان استفاده از انواع مرخصی‌ها را ندارید. چرا که، تایم کاری شما متغیر بوده و ممکن است از ساعات اداری معمول نیز بیشتر شود.

مطالعه بیشتر: نرم افزار حسابداری و نرم افزار حقوق و دستمزد

انواع مرخصی در قانون 

این که، هر یک از کارمندان چند روز از سال را سرکار نباشند؛ بستگی به شرکت دارد. در واقع، شرکت‌ها تعیین می‌کنند که تا چه اندازه می‌توانند در مورد انواع time off سخاوتمندانه رفتار کنند. اما باید حداقل الزامات مورد نیاز قانون را نیز فراهم کنند. برخی از شرکت‌ها، به عنوان بخشی از مزایای کارکنان، انواع دیگری از furlough را ارائه می‌دهند که می‌تواند انگیزه بزرگی برای کارمندان باشد. گاهی اوقات، به کارمندان پس از مدتی کار در شرکت زمان بیکاری اضافی داده می‌شود. در این بخش، شما را با انواع furlough ارائه شده در شرکت‌ها آشنا می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: نرم افزار انبار و نرم افزار CRM

1- مرخصی زایمان 

این تایم از بیکاری از جمله مواردی است که، شامل حال شمار زیادی از بانوان و حتی آقایان می‌شود. حتماٌ از شنیدن واژه آقایان دو شاخ روی سرتان سبز شده است. اما درست شنیده‌اید و این نوع time off برای آقایان نیز به مدت 2 هفته در نظر گرفته شده است. اما براساس قانون وزارت کار، به عنوان یک خانم شاغل در ادارات دولتی یا غیردولتی می‌توانید به مدت 9 ماه تمام (بسته به نظر کارفرما) از Maternity leave استفاده کرده و حتی در طول این دوره حقوق نیز دریافت کنید. البته، رؤسای بخش خصوصی ممکن است این مدت را برای بانوان به 6 ماه کاهش داده و با تایم بیکاری دو هفته‌ای آقایان نیز موافقت نکنند.

2- مرخصی استعلاجی

از انواع مرخصی در قانون، همانطور که از نام آن پیداست، leave sick زمانی رخ می‌دهد که، کارمند بیمار شده و برای بهبودی نیاز به زمان دارد. نحوه مدیریت این time off توسط قانون اداره کار در اکثر کشورها تعیین می‌شود. کارفرما باید مقدار مشخصی leave sick با حقوق را به کارمند بدهد. دقت داشته باشید که، سازمان تأمین اجتماعی تعداد روزهای اختصاص یافته برای این نوع از  time off را جزء بازنشستگی و سابقه بیمه کارمندان محاسبه می‌کند تا از مزایای آن بهره مند شوند.

حتما بدانید: نرم افزار تولیدی و پایانه فروشگاهی و نرم افزار پخش مویرگی

3- مرخصی بدون حقوق 

Unpaid time off (UTO) زمان دوری از کار است که یک کارمند می‌تواند بدون دستمزد بگذراند. هر فرد در صورت بیماری، مسافرت، مسائل و مشکلات خانوادگی و مواردی از این دست امکان استفاده از UTO را دارد. در طول این دوره، کارمند معمولاٌ موقعیت و حتی گاهی مزایای معمول خود را در محل کار حفظ می‌کند.

4- مرخصی ساعتی 

Hourly leave امتیازی است که، کارمند می‌تواند یک ساعت یا بیشتر را در طول روز سرکار حضور نداشته باشد. مورد مهم اینکه، با گرفتن این نوع از off از تایم مجاز تعطیلی سالیانه فرد کسر می‌شود. البته، این تعطیلی برای افرادی است که کار بسیار واجب و ضروری در خارج از شرکت داشته و یا مشکلی برایشان پیش آمده و مجبور به رسیدگی هستند. شاید این سؤال در ذهن شما نیز شکل گرفته باشد که، مرخصی ساعتی در ماه چقدر است؟ در پاسخ باید عرض کنیم که، این تایم به هیچ وجه نباید از یک روز کاری بیشتر باشد. در این صورت، از حقوق کارمند کسر شده و بیمه‌ای هم برای آن در نظر گرفته نمی‌شود. اما به طور تقریبی می‌توان گفت که، هر فرد می‌تواند به مدت دو ساعت یا بیشتر ( پنج یا شش ساعت) در طول روز از این نوع تعطیلی استفاده کند.

باید مطالعه کنید: نرم افزار فروشگاهی و صندوق فروشگاهی و نرم افزار بازرگانی

5- مرخصی ازدواج و فوت اقوام درجه یک 

از انواع مرخصی در قانون می‌توان گفت که هر کارمند، با اتفاقات ناگواری همچون از دست دادن فرزند، والدین یا همسر می‌تواند به مدت سه روز در محل کار خود حضور نداشته باشد. البته بر طبق قانون کار، نگرانی از بابت دریافت حقوق وجود نداشته و مبلغی کسر نمی‌شود. در صورت ازدواج نیز می توان از این قانون استفاده کرد.

6- مرخصی بین تعطیلی کارمندان 

در این نوع از تعطیلی فرد تمایل دارد روزهای بین دو تعطیلی رسمی را نیز در محل کار حضور نداشته باشد. مثلاٌ اگر به مناسبتی دو روز سه‌شنبه و پنج‌شنبه در یک هفته تعطیل باشد؛ کارمند می‌تواند روز چهارشنبه نیز به سرکار نرود. اما نکته مهم این است که، تنها در صورتی می‌توان در این روز استراحت کرد و در محل کار حاضر نشد که، روزهای paid leave فرد پر نشده باشند.

7- مرخصی استحقاقی

یکی دیگر از انواع مرخصی در قانون این است که فرد در این نوع از تعطیلی می‌تواند بدون نگرانی از کم شدن حقوق چند روز در ماه را در شرکت حضور نداشته باشد. به طور معمول، تعداد روزهای paid leave در ادارات 2 یا 3 روز کاری است. اما در مجموع، این مدت در کل سال برابر با سی روز بوده و فرد می‌تواند بسته به شرایط خود و نظر کارفرما در تایم‌های مختلفی از آن استفاده کند.

بیشتر بدانید: گواهی دیجیتال CSR و شناسه یکتای حافظه مالیاتی

8- مرخصی پاس شیر 

شاید شما هم به تازگی زایمان کرده و در حین انجام شغل خود مجبور به رسیدگی به نوزاد و غذا دادن به وی نیز هستید. در قانون کار، برای راحتی شما و فرزند دلبندتان ماده قانونی وجود دارد که، امکان شیر دادن به بچه را برایتان فراهم می‌کند. در ادارات مختلف، به عنوان یک خانم، امکان استفاده از این امتیاز برای شما جهت شیر دادن به نوزادتان آن هم به مدت یک ساعت در طول روز وجود دارد. البته، این زمان در صورت داشتن فرزندان دوقلو تا دو ساعت قابل افزایش بوده و نگرانی از این بابت وجود ندارد.

9- مرخصی حج

از دیگر مواردی که، فرد می‌تواند زمانی را سرکار نباشد رفتن به سفر حج است. کارمندان می‌توانند برای ادای این فرضیه معنوی به مدت یک ماه در محل کار خود حاضر نباشند. در صورت عدم تمایل به کسر از حقوق امکان، استفاده از تایم یک ماهه تعطیلی سالیانه برای افراد وجود دارد. البته به خاطر داشته باشید که، فقط یکبار می‌توانید از این مزایا استفاده کنید.

حتما مطالعه کنید: نرم افزار حسابداری رایگان و نرم افزار بازرگانی

نحوه محاسبه مانده مرخصی طبق وزارت کار 

حتماٌ این سؤال به ذهن شما هم رسیده که چگونه می‌توان روزهای مانده off را محاسبه کرد. انجام این کار بسیار ساده است. فقط باید روزهای time off را در کل روزهای ماه (سی یا سی و یک روز) ضرب کرده و حاصل را بر جمع مبالغ در نظر گرفته شده برای غذا، ایاب و ذهاب، حق مسکن، بن و همینطور پرداختی ثابت خود تقسیم بفرمایید.

آیا مبلغ مرخصی به ورثه کارگر تعلق می‌گیرد؟ 

یکی از مسائل مهم و قابل بحث پرداخت مبلغ time off در صورت فوت کارمند به ورثه است. باید بگوییم که، این مبلغ براساس حقوق دریافتی فرد فوت شده و بعد از مشخص کردن تعداد وراث و طی مراحل قانونی قابل پرداخت است. البته در صورت انحلال شرکت، بازنشستگی کارمند و یا از کارافتادگی وی نیز هزینه تعطیلی کاری وی واریز می‌شود.

دلیل نیاز به سیاست مرخصی در شرکت 

خط مشی furlough به شما در تعیین تعداد روزهای تعطیلی کارمندان به خصوص افراد واجد شرایط کمک می‌کند. اینگونه، به آنها این اطمینان را می‌دهید که، برایشان ارزش قائل هستید. در غیراینصورت، فرد پس از مدتی از کار و فعالیت زیاد خسته شده و حتی ممکن است دچار مشکلات جسمی و روحی متعددی شود. از طریق استراحت است که، فرد می‌تواند توان از دست رفته را دوباره بدست آورد و با نیرو و انرژی بیشتری کار را جلو ببرد. 

بیشتر بخوانید: نحوه دریافت گواهی دیجیتال (CSR) و نرم افزار حسابداری آنلاین و نرم افزار دریافت و پرداخت

جمع بندی

تعداد روزهای تعطیلی در هر ماه و سال، از جمله موضوعاتی است که همواره بین کارمندان و کارفرمایان مورد بحث بوده است. اما موضوع مهم در این رابطه این است که، همواره ارتباطی مبتنی بر احترام و اطمینان بین این دو برقرار باشد. کارمند، به هیچ وجه نباید با تعطیلی‌های زیاد مانع پیشرفت شرکت و پیشروی شرکت شود. در مقابل، کارفرما هم باید با توجه به شرایط افراد و برای راحتی آن‌ها روزهای تعطیل لازم را برایشان در نظر بگیرد تا اختلالی در کار شرکت ایجاد نشود.

سوالات متداول