نکات کلیدی در محاسبه حقوق و دستمزد

از موارد مهم در هر شرکتی موضوع حقوق و دستمزد آن است و یکی از بُعدهای مهم آن محاسبه و تهیه کردن لیست، به صورت دقیق و صحیح می‌باشد. حقوق و دستمزد کارمندان توسط بخش مالی شرکت محاسبه می‌شود. از این رو حسابداران هر کسب‌وکاری، باید دانش کافی در محاسبه حقوق و دستمزد را داشته باشد زیرا اگر اشتباهی رخ دهد، نه تنها اعتماد کارفرما را از دست خواهد داد، بلکه دیگر کارمندان نیز، اعتماد نخواهند کرد.

حسابداری یک کسب و کار برای آن که بتواند، حقوق و دستمزد کارمندان، مدیران و حتی صاحبان آن کسب‌وکار را محاسبه کنند باید، از دانش کافی برخوردار بوده و همچنین آن کسب و کار سیستمی را پیاده کرده باشد تا، بخش مالی شرکت قادر باشند اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه را کسب کنند.

بهترین راه حل برای اطمینان خاطر در مورد محاسبه دقیق حقوق و دستمزد، استفاده از یک نرم افزار حقوق و دستمزد است.

پارمیس در این مقاله توضیح خواهد داد که برای محاسبه حقوق و دستمزد به چه نکات کلیدی نیاز است.

در ابتدا نگاهی خواهیم انداختن به مواردی که در یک فیش حقوق آورده می‌شود، و بررسی میکنیم این اطلاعات را بخش مالی از کجا می‌تواند تهیه کند:

اطلاعات نوشته شده در فیش حقوقی

• اطلاعات اولیه

• نام و نام خانوادگی
• نام کارگاه
• بانک
• شماره حساب یا شماره کارت
• سال-ماه

از این چهار مورد اطلاعات دو تای آن یعنی “نام کارگاه” و “سال – ماه” کاملا برای بخش مالی مشخص است. نام و نام خانوادگی و شماره حساب شخصی که قرار است، حقوق او محاسبه شود توسط، بخش منابع انسانی شرکت به بخش مالی داده خواهد شد.

• کارکرد (روز)

اطلاعات بعدی “کارکرد (روز)” است، که تعداد روزهایی که شخص در آن ماه در شرکت کار کرده است، می‌باشد و در هر کسب‌وکاری برای محاسبه این گزینه راه‌های متفاوتی وجود دارد، مثلا برخی از کسب‌وکارها به صورت بسیار سنتی، ورود و خروج کارکنان خود را داخل دفتر ثبت می‌کنند، اما امروزه در اکثر کسب‌وکارها از طریق ثبت اثر انگشت می‌باشد که، این سیستم از بروز هر گونه تقلب جلوگیری می‌کند.

از طریق روزهای کارکرد و مزد روزانه، می‌توان میزان دریافتی شخص را از تعداد روزهایی که در سر کار حاضر بوده است را محاسبه کنیم، باید به این نکته دقت داشته باشید که مزد روزانه در هر سال متفاوت است، در سال جاری یعنی سال 1402 میزان مزد روزانه برابر با 1,769,428 ریال است. در ماده 35 قانون کار مزد این گونه تعریف شده است ” وجوه نقدی یا غیر نقدی و یا مجموع این دو، که در ازای انجام کار کارگر به وی پرداخت می‌گردد.”

لازم است به این نکته نیز اشاره کنیم که طبق ماده 51 و 52 قانون کار، برای شغل‌های معمولی ساعت کار استاندارد 44 ساعت در هفته است و برای مشاغل سخت و زیان‌آور، نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته بیشتر شود.

• فوق العاده ماموریت ( روزهای ماموریت)

طبق ماده 46 قانون کار، چنان چه کارگر جهت انجام شغل خود از محل اصلی فعالیت خود 50 کیلومتر فاصله بگیرد، یا حداقل یک شب در محلی که به ماموریت رفته است توقف نماید مشمول دریافت فوق العاده ماموریت است؛ و همچنین طبق قانون فوق العاده ماموریت نباید از یک روز مزد ثابت یا مزد مبنا کمتر باشد. همچنین، کارفرما وظیفه دارد که وسیله رفت و آمد شخصی که به ماموریت رفته یا هزینه رفت و برگشت وی را تامین کند.

هنگامی که تعداد روزهای که کارگر(کارمند) به ماموریت رفته است را در حق ماموریت وی ضرب می‌کنیم فوق العاده ماموریت به دست می‌آید:

روزهای ماموریت * حق ماموریت = فوق العاده ماموریت

• فوق العاده اضافه کاری

بنا بر ماده 59 قانون کار هنگامی که کارگری به خواست کارفرما و با رضایت خودش بیشتر از ساعت کار استاندارد، به کار مشغول بود، در واقع ساعاتی را اضافه کار انجام داده و مشمول دریافت فوق العاده اضافه کاری است، یعنی:

اضافه کاری (ساعت) * مبلغ (ارزش) اضافه کار = فوق العاده اضافه کاری

• حق اولاد

اگر کارمند (کارگر) دارای حداقل 720 روز سابقه پرداخت حق بیمه باشد، و صاحب هر چند فرزند باشد، به تعداد فرزندان مشمول حق اولاد خواهد بود. مبلغ حق اولاد برابر است با : 3 روز حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار در همان سال، بنابراین حق اولاد برای یک فرزند در سال 1402 برابر است با : 3 * 1.769.428 = 5.308.284

باید به این نکته اشاره شود که از 1392/2/29 محدودیت حق اولاد که برای دو فرزند بود برداشته شد، و در حال حاضر در صورتی که اولاد مشمول شوند بابت تمام آن‌ها حق اولاد پرداخت می‌شود. حال شاید بپرسید کدام فرزندان مشمول هستند؟ برای اولاد دختر به شرط عدم اشتغال تا زمان ازدواج و برای فرزند پسر، در زمان تحصیل تا زمان ازدواج و به شرطی که زیر 25 سال باشد (بخشنامه داخلی) و برای فرزندانی که بیماری صعب العلاج دارند بدون محدودیت می‌باشد.

خبرنامه پارمیس را از دست ندهید!

هر هفته محتوای اختصاصی و جدیدترین اخبار، مقالات آموزشی حسابداری، مالی و مدیریتی را برای شما میفرستیم.

عضویت

• حق خواروبار یا همان بن کارگری

مبلغ حق خواروبار هر سال از طرف شورای عالی کار است که برای سال 1402 مبلغ آن 11.000.000 ریال است.

• حق مسکن

حق مسکن را شورای عالی کار پیشنهاد داده است و توسط هیئت وزیره باید تصویت شود، که برای سال 1402 برابر با 9.000.000 ریال است.

همان طور که در بالا ذکر شد و دقت کردید، حق اولاد، حق خواروبار و حق مسکن به تعداد روزهای ماه بستگی ندارد و ثابت می‌باشد.

• پایه سنوات

پایه سنوات در واقع جزئی از حقوق پایه می‌باشد و به عنوان ترمیم کننده مزد است، و به شخصی تعلق خواهد گرفت، که حداقل یکسال سابقه‌کار در همان مکانی در حال حاضر حقوق بگیر است، مشغول به کار باشد. پایه سنوات که در سال 1402 روزانه 70.000 ریال است.

• جمعه کاری

جمعه کاری همان طور که از نام آن مشخص است، به افرادی تعلق می‌گیرد که در جمعه‌ها، کار می‌کنند؛ اما دو حالت برای آن وجود دارد:

حالت اول: مربوط به افرادی است که همواره جمعه‌ها مشغول به کار هستند و در روز دیگری تعطیل می‌باشند. این افراد در روز جمعه ۴۰ %علاوه با مزد عادی، فوق العاده جمعه کاری دریافت خواهند کرد.

حالت دوم: برای افرادی تعلق می‌گیرد که به صورت موردی جمعه‌ها مشغول به کار می‌شوند. این اشخاص از ابتدای وقت جمعه کاری مشمول اضافه کار هستند.

• نوبت کاری

در ماده 53 قانون کار در مورد نوبت کاری صحبت شده است. نوبت کاری را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد کارگران غیر نوبت کاری (غیرشیفتی) اگر در طبقه کار شب فعالیت کنند مشمول دریافت فوق العاده شب کاری به میزان ۳۵ % مزد عادی می‌باشند (بعلاوه اضافه کاری مقرر) دسته دوم برای کارگران نوبت کاری است که اگر بین صبح و عصر چرخشی کار کنند 10% است و اگر بین صبح و عصر و شب چرخشی کار کنند 15% است و اگر بین صبح و شب یا عصر و شب چرخشی کار کنند 22.5% مزد عادی می‌ باشد (بعلاوه اضافه کار).

• شب کاری

در ماده 58 قانون کار به شب‌کاری پرداخته شده است. و این گونه بیان شده کارگرانی که غیر نوبت کار هستند، اگر در طبقه کار شب فعالیت کنند مشمول دریافت فوق العاده شب کاری خواهند بود، که ارزش آن برابر با 35% اضافه بر مزد عادی است. بنابراین باید حسابدارن عزیز دقت کنند که شب کاری برای افراد نوبت کار معنی ندارد.

مجموع درآمد ناخالص قبل از کسورات

همنگامی که تمامی مواردی که در بالا ذکر شد را با هم جمع می‌کنیم مجموع درآمد ناخالص قبل از کسورات به دست می‌آید، یعنی:

مجموع درآمد ناخالص قبل از کسورات = (مزد روزانه * تعداد روزهای کاری در ماه) + فوق العاده ماموریت + فوق العاده اضافه کاری + حق اولاد + حق خواروبار + حق مسکن + پایه سنوات + جمعه کاری + نوبت کاری + شب کاری

هنگامی که مبلغ درآمد ناخالص قبل از کسورات را به دست می‌آوریم پس از آن کسورات را محاسبه کرده و از آن کم می‌کنیم.

مواردی که از درآمد ناخالص در محاسبه حقوق و دستمزد کم می‌شود

مواردی که درآمد خالص کارگر کم می‌گیردد، شامل موارد زیر است:

• حق بیمه

حق بیمه، مبلغی است که  از سوی کارفرما، مطابق قانون کار، به طور ماهیانه، جهت استفاده کارگر از مزایای بیمه تامین اجتماعی، به این سازمان پرداخت می‌شود. به عبارت دیگر، کارفرمایی که مشمول قانون کار بوده، بخشی از حقوق ماهیانه کارگر مشغول در کارگاه خود را کسر کرده، سهم خود از حق بیمه را به آن اضافه نموده و حاصل جمع این مبلغ را، تحت عنوان حق بیمه، به طور ماهیانه، به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کند. بنابراین حق بیمه کارگر که 3% است، از حقوق وی کم می‌شود. باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که برخی از شرکت‌ها کارگران خود را بیمه تکمیلی می‌کنند که اگر تمام مبلغ را کارفرما بدهد، هیچ مبلغی از کارگر کسر نمی‌شود؛ اما اگر تمام یا درصدی از آن توسط کارگر پرداخت شود باید از درآمد ناخالص وی کم گردد.

• قسط وام یا سایر اقساط

ممکن است کارگر وامی از شرکت گرفته باشد، و به صورت ماهانه و کم کم قرار است، به کارفرما پرداخت کند، در این صروت مبلغ قسط وام از درآمد ناخالص وی کم ‌می‌گردد.

• مساعده

کارگر به هر دلیلی امکان دارد به حقوق خود پیش از موعد واریز آن، نیاز داشته باشد. در این صورت، کارفرما می‌تواند با توجه به شرایط کارگر درخواست وی را بررسی کند، و بخشی از حقوق ماه بعد او را به‌ عنوان مساعده حقوق و زودتر از موعد واریز، کند. در صورتی که کارگر مساعده دریافت کرده باشد، مبلغ آن از ناخالص درآمد وی کم می‌گردد.

• مالیات بر درآمد

مورد بعدی که باید از حقوق کسر گردد مالیات بر درآمد شخص است که بنا بر میزان حقوقی که شخص دریافت می‌کند و سالی که در آن هستند متفاوت است، در واقع ماده 82 تا 95 قانون مالیات‌های مستقیم مرتبط با مالیات بر درآمد حقوق می‌باشد، و هر ساله بنا بر میزان تورم و شرایط اقتصادی درصدهایی را برای سطح های درآمد مشخص می‌شود. همان طور که در جریان هستید، معافیت ماهانه مالیات حقوق در سال ۱۴۰۲ ده میلیون تومان است.

پس از آن که از درآمد ناخالص، کسورات نیز کم شد، خالص حقوق و مزایای پرداختی به دست می‌آید.

سخن پایانی

یکی از وظایف مهمی که بخش مالی به عهده دارد تهیه لیست حقوق و دستمزد می‌باشد، بدون شک داشتن علم و تجربه در تهیه این لیست بسیار مهم است، اما به لطف پیشرفت علم، و با وجود نرم افزار حقوق و دستمزد تهیه این گونه لیست‌ها به راحتی و با سرعت و دقت بیشتری خواهد بود. نرم افزار پارمیس نیز از این امتیاز برخوردار است.

سوالات متداول