نوبت کاری چیست؟
- آذر 21, 1401
فهرست مطالب
حقوق کار پرداختی به کارگر در ایران بنا بر رابطه میان کارفرما و کارگر است. یکی از اصطلاحات در فضای حقوق کار، شیفت کاری یا نوبت کاری است و در این مقاله قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که نوبت کاری چیست؟ معمولا نوبت کاری یا شیفت کاری در مشاغلی دیده میشود که امکان تعطیلی در آنها وجود ندارد، مانند آتش نشانی ها، بیمارستانها و غیره در این نوع مشاغل به دلیل نوبت کاری، فشار کاری زیادی به کارکنان وارد میشود، از این رو مبلغی به عنوان فوقالعاده نوبت کاری به آنها تعلق میگیرد. قانون کار برای حمایت از کارگرانی که به صورت نوبتی کار می‌کنند قوانینی در نظر گرفته است. از همین رو در این مقاله نرم افزار حقوق و دستمزد به تعریف نوبت کاری، قوانین مربوط به آن و نحوه محاسبه خواهیم پرداخت.
تعریف نوبت کاری
نوبت کاری چیست؟ برای پاسخ به این پرسش، باید به تعریف طبقه‌بندی در مشاغل بپردازیم. در ایران سه طبقه کار وجود دارد که شامل صبح کار، عصر کار و شب کار میشود. این طبقات کاری بر اساس ساعت کاری ایجاد شده‌اند. در جدول زیر انواع ساعت کاری و طبقه آنها، طبق ماده 53 قانون کار آمده است:
حال به تعریف کار نوبتی می‌پردازیم؛ طبق ماده 55 و 56 قانون کار، به کاری نوبتی گفته میشود که در طول یک ماه در نوبت های صبح یا عصر یا شب گردش دارد.
ماده 55 قانون کار
” کار نوبتی عبارت است از کاری که در طول ماه گردش دارد، به نحوی که نوبت‌های آن در صبح یا عصر یا شب واقع میشود.”
طبقه بندی مشاغل براساس ماده 56 قانون کار
کارگری که در طول ماه به طور نوبتی کار میکند و نوبت‌های کار وی در صبح و عصر واقع می شود 10٪ اضافه بر مزد عادی دریافت میکند. و چنانچه نوبتها در صبح و عصر و شب قرار گیرد، 15٪ اضافه بر مزد عادی دریافت میکند. و در صورتیکه نوبتها به صبح و شب یا عصر و شب بیفتد 5 /22٪ اضافه بر مزد عادی دریافت می‌کنند. نرم افزار CRM
پس به طور خلاصه میتوان گفت، طبق ماده 56 قانون کار نوبت کاری به چهار دسته تقسیم میشود:
- نوبتکاری صبح و شب
- نوبتکاری عصر و شب
- نوبتکاری صبح و عصر
- نوبتکاری صبح، عصر و شب
حتما بخوانید: نرم افزار پخش مویرگی
نکته مهم
چنانچه کار کارگران نوبت کار منجر به اضافه کار هم شود، به صورت جداگانه، محق دریافت اضافه کار هستند. و همچنین، چون دستمزد نوبت کاری، به صورت درصدی از دستمزد ثابت ماهانه تعیین میشود؛ کار کمتر از یک ماه، نوبت کاری محسوب نمیشود.
بیشتر بدانید: پایانه فروشگاهی
جدول محاسبه نوبت کاری در سال 1401
حال که به پرسش نوبت کاری چیست؟ پاسخ دادیم، به شیوه محاسبه حقوق در نوبت کاری می رسیم. قبل از ارائه جدول میزان دریافتی نوبت کاری، با مثالی ساده می‌خواهیم بدانیم این اعداد چگونه به دست آمده‌اند.
مثال: فرض می‌کنیم کارگری در ماه 30 روزه در نوبت صبح و عصر کار میکند، حقوق دریافتی او چقدر است؟
حداقل دستمزد روزانه سال 1401 برابر با 1.393.250 است. پس دستمزد ماهیانه وی برابر با 41.797.550 است. (مبالغ به ریال هستند)
41,797,550 = 30 * 1,393,350
در ادامه و متناسب با نوع نوبت کاری فرد در این ماه، دستمزد دریافتی بابت نوبت کاری برابر است با 4.179.750 (مبالغ به ریال هستند.)
4,179,750 = 10% * 41,797,550
طبق مثال بالا میزان نوبت کاری در ماه‌های 30 روز، 31 روز و 29 روز در سال 1401 آمده است:
چه زمانی کار نوبتی نوبت کاری محسوب نمیشود؟
در ادامه پاسخ به نوبت کاری چیست؟ باید خاطر نشان کنیم که در مواردی کار نوبتی افراد، به عنوان نوبت کاری محسوب نمیشود و در نتیجه مزایای نوبت کاری به فرد تعلق نمی‌گیرد. در این بخش به بررسی این موارد می پردازیم.
- هنگامی که بازه زمانی کار نوبتی کمتر از یک ماه باشد؛ زیرا در ماده 55 قانون کار ذکر شده است که کار نوبتی عبارت است از کاری که در طول ماه گردش دارد.
- هنگامی که کارگر در طول یک ماه در یک شیفت ثابت عصر یا شب فعالیت کند.
- مشاغلی که کارگر 24 ساعت مشغول کار و 24 ساعت استراحت میکند به این نوع تایم کاری، کار مختلط گفته میشود.
قوانین محاسبه مرخصی در نوبت کاری
بدون شک نوبت کاری نیز قوانین مختص خود را در رابطه با مرخصی کارکنان داراست. در این بخش از مقاله نوبت کاری چیست؟ به بیان دو مورد مهم از این قوانین می‌پردازیم.
- بابت مرخصی استحقاقی مبلغی از فوق العاده نوبت کاری کسر نمی‌گردد.
- در زمان مرخصی استعلاجی، فوق العاده نوبت کاری به کارگر تعلق نمی‌گیرد.
مطالعه بیشتر: نرم افزار حسابداری
آیا به کارگر نوبت کار فوق العاده شب کاری هم تعلق میگیرد؟
خیر تعلق نمی‌گیرد. زیرا شخصی که به صورت نوبت کاری در شیفت صبح و شب یا عصر و شب کار میکند 22.5% فوق العاده دریافت میکند. برای تکمیل پاسخ به پرسش نوبت کاری چیست؟ دوباره به سراغ ماده 58 قانون کار می‌رویم. طبق ماده 58 قانون کار، به شخصی که تنها در شب کار میکند 35% اضافه بر مزد تعلق میگیرد.
نوبت کاری در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی چگونه است؟
براساس پاسخ به پرسش نوبت کاری چیست؟ و قوانین مرتبط با آن، در قبال کارگرانی که نوبت کاری آنها در روزهای تعطیل انجام می شود باید به ماده 62 قانون کار مراجعه کرد. چنانچه نوبت کاری آنها در روز جمعه یا تعطیل رسمی باشد، بر اساس ماده 62 قانون کار، باید موارد زیر رعایت شود:
- کارگر روز دیگری در هفته تعطیل باشد.
- کارگر علاوه بر دستمزد و فوق العاده نوبت کاری که دریافت میکند، باید 40% فوق العاده جمعه کاری برای کار در ساعات کاری روز تعطیل دریافت کند. نرم افزار حسابداری تولیدی
نحوه محاسبه فوق العاده نوبت کاری کارگران نوبت کار
برای محاسبه این مورد، در ابتدا باید برای استخراج مدت 176 ساعت نخست کارکرد هر یک از کارگران در مدت یک ماه کاری از کارت تایمکس کارکرد آنها اقدام کرد. در قدم بعدی، نوبت به محاسبه نسبت ساعتهایی میرسد که، در تعداد ساعات استخراجی به ساعت شب مقارن هستند.
در صورت نزدیک بودن نسبت محاسبه شده به نیم، فوق العاده نوبت کاری برابر با 5.22 درصد مزد به کارگر اختصاص پیدا میکند. اما اگر این نسبت نزدیک به 33.0 باشد، این میزان 15 درصد در نظر گرفته میشود. مثلاٌ، در صورتی که، کارگر نوبت کاری 189 ساعت کارکرد در طول یک ماه داشته و افتادن 176 ساعت اول از این کارکرد به ساعات شب این فوقالعاده معادل 5.22 درصد است.
مزایا و معایب شیفت های کاری
اشخاص مشغول به فعالیت در نوبت کاری، به مراتب از حقوق بالاتری در مقایسه با کارگران عادی برخوردار هستند. اما در مقابل کاهش راندمان کاری در شب، استفاده از مواد کافئین دار مانند قهوه و داروها، خستگی و بی خوابی و فشاری کاری بالا را میتوان از معایب آن در نظر گرفت.
حتما مطالعه کنید: نرم افزار erp و نرم افزار حسابدرای چند ارزی و نرم افزار حسابداری فروشگاهی
نحوه محاسبه پاداش و سنوات شیفت کاری
بر طبق قانون کار، ابلاغی فوق العاده شیفت کاری و ابلاغی جزء حقوق و دستمزد کارگران حساب نمیشود. از این رو، کارفرما از محاسبه آن در اضافه کاری، سنوات و عیدی هر کارگر معذور است.
نحوه محاسبه اضافه کاری کارکنان نوبت کار
هر یک از کارکنان نوبت کاری نیز احتمالاٌ در طول یک ماه کاری اضافه کاری دارند. دقت کنید که اضافه کاری این افراد دو شکل مختلف دارد:
- اضافه کاری روزهای تعطیل:
تمامی ساعاتی را که هر کارگر در ایام تعطیل مشغول به کار است، جزء اضافه کار حساب میشود. از این جهت، به جز اخذ حقوق برای ساعات کاری معمول، فوق العاده شیفت کاری برابر با 40 درصد اضافه کار نیز به آنها پرداخت می گردد.
- اضافه کاری عادی کارگران:
براساس ماده 57 قانون اداره کار، هر کارگر در صورت انجام اضافه کاری در روزهای عادی ماه، ابتدا موظف به تکمیل ساعات کاری تکلیفی خود است. در غیراینصورت، خبری از تعلق اضافه کاری به وی نیست.
حتما بخوانید: نرم افزار حسابداری رایگان و نرم افزار حسابداری آنلاین و حسابداری شخصی
کلام آخر
در این مقاله به پرسش نوبت کاری چیست؟ پاسخ دهیم و قوانین مرتبط با آن در حوزه محاسبه حقوق و دستمزد بپردازیم. حسابداران حرفه‌ای برای مکانیزه کردن فرایند محاسبه حقوق‌و‌دستمزد از نرم افزار حقوق و دستمزد استفاده می‌کنند. با استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد، تا در پایان هر ماه زمان کمتری برای این امور سپری می شود. یکی از ویژگی‌های نرم افزار حقوق و دستمزد پارمیس استار، امکان تطبیق این نرم افزار با هر نوعی از سیستم حقوق‌دهی در کسب‌و‌کارها است.
با استفاده از قابلیت فرمول‌نویسی آیتم‌های حقوقی در فیش حقوقی، حقوق‌و‌دستمزد کارکنان خود را در پایان هر ماه و براساس قراردادهای متنوع محاسبه کنید. علاوه‌بر‌این، سیستم نظارتی به جلوگیری از اشتباه در محاسبه حقوق و تهیه گزارشات سازمانی و دولتی کمک فراوانی میکند. این نرم‌افزار فایل بیمه، دارایی و بانک مورد نیاز کسب‌و‌کارها را ایجاد میکند تا حسابداران زمان بیشتری برای تهیه گزارشات تاثیرگذار مدیریتی داشته باشند.
سوالات متداول درباره نوبت کاری چیست؟
- براساس قانون وزارت کار، چند دسته نوبت کاری وجود دارد؟
براساس قوانین وزارت کار، چهار دسته نوبت کاری وجود دارد. این چهر دسته عبارتند از؛ نوبتکاری صبح و شب، نوبتکاری عصر و شب، نوبتکاری صبح و عصر، نوبتکاری صبح، عصر و شب. - آیا به کارگر نوبت کار شب، فوق العاده شب کاری هم تعلق میگیرد؟
خیر؛ به کارگر نوبت کار شب، فوق العاده شب کاری تعلق نمی گیرد. - نوبت کاری کارگران یا کارمندان براساس قوانین وزارت کار در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی چگونه است؟
اگر نوبت کاری آنها در روز جمعه یا تعطیل رسمی باشد، بر اساس ماده 62 قانون کار، با رعایت موارد زیر محاسبه میشود؛ کارگر روز دیگری در هفته تعطیل باشد، کارگر علاوه بر دستمزد و فوق العاده نوبت کاری که دریافت میکند، باید 40% فوق العاده جمعه کاری برای کار در ساعات کاری روز تعطیل دریافت کند.
