باید ها و نباید های ضمانت بانکی
- اردیبهشت 25, 1395
نرم افزار حسابداری » باید ها و نباید های ضمانت بانکی
فهرست مطالب
باید ها و نباید های ضمانت بانکی چیست؟ در ماده ۶۸۴ قانون مدنی عقد ضمان عبارت است از اینکه شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است بر عهده بگیرد. بر همین اساس متعهد را ضامن و طرف دیگر را مضمون له و شخص سوم را مضمون اصلی میگویند. به عبارت سادهتر کسی که از بانک وام دریافت میکند، مضمون اصلی است و کسی که ضمانت او را میکند ضامن یا متعهد نامیده میشود و در این رابطه بانک نیز مضمون له نامیده میشود. برای بستن عقد ضمان، ضامن باید شرایطی داشته باشد و البته همان شرایطی است که در تمام عقود باید وجود داشته باشد. ماده ۱۹۰ قانون مدنی در این باره میگوید: برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است.
۱- رضای طرفین
۲- اهلیت طرفین
۳- موضوع معین که مورد معامله باشد
۴- مشروعیت برای انجام معامله
اما مشکل اصلی در ضمانت بانکی از جایی شروع میشود که وام گیرنده اقساطش را پرداخت نمیکند. در این حالت با توجه به مسئولیت ضامن و اینکه هنگام عقد قرارداد با ارائه فیش حقوقی و نامه کسر از حقوق به بانک وکالت داده که در صورت پرداخت نشدن اقساط از سوی وام گیرنده، اقساط معوقه را از حساب وی کسر کنند، بانک برای وصول طلب خود به سراغ ضامن میرود. در ادامه به نکات مهمی که درباره ضمانت باید بدانید اشاره خواهیم کرد. در این مقاله با موضوع باید ها و نباید های ضمانت بانکی با ما همراه باشید.
مطالعه بیشتر : حسابداری چیست؟وضعیت بازار کار حسابداری در ایران
- از آنجا که مسئولیت ضامن و وام گیرنده تضامنی است، بانک به عنوان طلبکار میتواند به وام گیرنده یا به ضامن مراجعه و طلبش را مطالبه کند.
- هر کسی که به دیگری بدهکار است میتواند در مقابل بدهیاش ضامن بدهد. در ماده ۲۴۹ قانون تجارت آمده است: برات دهنده و کسی که برات را قبول کرده و پشت نویسها در مقابل دارنده برات مسئولیت تضامنی دارند. دارنده برات در صورت نگرفتن پول و اعتراض میتواند به هر کدام از آنها که بخواهد یا به چند نفر یا به تمام آنها رجوع کند. همین حق را هر یک از ظهرنویسها نسبت به براتدهنده و ظهرنویسهای ما قبل خود دارد.
- طلبکار میتواند برای وصول تمام یا قسمتی از طلبش به هر کدام از آنها همزمان یا در زمانهای مختلف مراجعه کند. در کشور ما بانک اختیار دارد نخست به وام گیرنده اخطار دهد که اقساطش را بپردازد. اگر هم توجهی نکرد به ضامن مراجعه میکند و طبق شرایط از حساب یا حقوق وی مبلغ اقساط عقب افتاده را کسر میکند.
- طبق قانون، ضامن میتواند علیه وامگیرنده طرح دعوی کند البته این اقدام شرایطی دارد از جمله اینکه باید زمان بدهی مضمون فرا رسیده باشد. به عبارت سادهتر ضامن نمیتواند قبل از پرداخت نقدی اقساط یا کم شدن آن از حسابش و فقط به خاطر تعلل وام گیرنده در پرداخت اقساط و بدحسابی او دادخواست بدهد و این امر دلیلی برای استحقاق مطالبه وجه نیست، بلکه یا باید مبلغ قسط از حقوق ضامن کم شده باشد یا اگر به شکل نقدی اقساط را پرداخت کرده با ارائه دلیل و مدرک و به اندازه مبلغی که پرداخت کرده علیه وام گیرنده طرح دعوای کند.
- با توجه به مبلغ وام و میزان قسطی که از طرف ضامن پرداخت شده اگر تا ۲۰ میلیون تومان باشد باید به شورای حل اختلاف مراجعه کند اما اگر مبلغش بیشتر بود به دادگاه عمومیحقوقی مراجعه میکند و علیه وام گیرنده دادخواست میدهد.
- مطابق ماده ۴۱۱ قانون تجارت پس از آنکه ضامن بدهی را پرداخت میکند بانک باید تمام اسناد و مدارکی را که برای رجوع ضامن به وامگیرنده لازم است به او بدهد تا بتواند طلب خود را وصول کند. به عبارت دیگر ضامن هنگام پرداخت اقساط معوقه به بانک باید گواهی بگیرد مبنی بر این که اقساط از سوی ضامن پرداخت شده است. چرا که در غیر این صورت اثبات پرداخت، توسط ضامن با مشکل روبهرو میشود. این موضوع در مواردی که اقساط از حقوق ضامن کسر شده باشد مشخص است اما در پرداخت نقدی باید گواهی و مدرک از سوی بانک دریافت شود.
- ضامن نمیتواند یک بار اقساط پرداختی را به استناد چک و سفته موجود در بانک و یک بار نیز به استناد فیش کسر از حقوق از وامگیرنده مطالبه کند در واقع یک دین را نمیتوان دو بار و از دو طریق دریافت کرد.
مطالعه بیشتر : جایگاه مدیریت مالی در زنجیره تامین
شرایط ضمانت چیست؟
- عقد ضمانت عقدی لازم است به این معنی که قابل فسخ نیست و نیاز به ایجاب و قبول دارد که بین ضامن و طلبکار صورت می گیرد.
- رضایت مضمون عنه(مدیون اصلی): رضایت بدهکار نقشی در عقد ضمانت ندارد زیرا رضایت تبرعی (داوطلبانه) صحیح است به اینصورت که اگرکسی داوطلبانه و بدون اینکه بدهکار از او بخواهد ضامن شود و عقد ضمانت را قبول کند صحیح می باشد و بدهکار حق اعتراض ندارد فقط در نهایت ضامن حق رجوع به بدهکار را نخواهد داشت.
- یکی از شرایط دعوا این است که وجود دین بر ذمه مدیون محقق شده باشد به عبارتی زمان بدهی مدیون فرا رسیده باشد. مثلاً اگر کسی از یک شخص بدحساب چکی در دست دارد نمی تواند قبل از رسیدن تاریخ چک به صرف اینکه می داند صادرکننده چک بدهی اش را با سوء سابقه بدحسابی پرداخت نمی کند ، از او مطالبه نماید
- بخشش طلب توسط طلبکار: اگر طلبكار طلب خود را به ضامن ببخشد، ضامن نمى تواند از بدهكار چیزى بگیرد، و اگر مقدارى از آن را ببخشد نمى تواند آن مقدار را مطالبه نماید، ولى اگر همه آن را یا بخشى از آن را هبه كند، ضامن مى تواند از بدهكار مطالبه نماید.
- ثروتمند بودن ضامن و یا علم به فقیر بودن توسط طلبکار: ضامن باید ثرومند باشد (به مقداری که بتواند طلب بدهکار را بدهد) یا اینکه طلبکار از نداری او آگاه باشد.
- برداشت پول از حساب ضامن: ضامن پس از قبول عقد ضمانت، فرم قرارداد (وام) را امضا می کند و با امضای ضامن به طلبکار این اختیار داده میشود که در صورت عدم پرداخت بدهی توسط بدهکار، طلبکار بدهی خود را از فیش حقوقی و موجودی حساب ها و سپرده های متعلق به ضامن برداشت نماید.