آموزش حسابداری(بخش دوم)

 برای شروع حسابداری عملی دانستن مقداری تعاریف و اصطلاحات الزامی است ، تعاریف ابتدایی و اولیه شامل موارد زیر می باشد :

      دفتر روزنامه : تمامی معاملات روزانه واحد تجاری به ترتیب تاریخ وقوع در این دفتر.

      دفتر کل : معاملات ثبت شده در دفتر روزنامه به صورت حداقل هفته ای یک بار به دفتر کل منتقل می شوند .

      حساب : به منزله پرونده ای مفصل از تغییراتی است ، که دریک دارائی خاص یا یک بدهی خاص یا سرمایه صاحب موسسه ، طی یک دوره زمانی معمولا یک سال رخ می دهد و ابزار اصلی ثبت و خلاصه کردن اطلاعات مالی است .

      دارایی : شامل منابع اقتصادی واحد اقتصادی هستند که انتظار می رود در آینده منافعی برای مالکان آن واحد داشته باشد .

      بدهی : حقوق مالی اشخاص غیر از مالکان نسبت به دارائی های یک واحد اقتصادی را بدهی می گویند.

      سرمایه : حق یا ادعای مالک یا مالکین نسبت به دارائی های یک واحد اقتصادی را سرمایه می گویند.

      سال مالی : در حسابداری معمولا یک سال شمسی را به عنوان سال مالی انتخاب می کنند ولی گاهی از دوره های 3 ماهه ، 6 ماهه و 9 ماهه نیز استفاده می شود که به آن دوره مالی می گویند.

      معادله حسابداری : دارایی = بدهی + سرمایه

      ثبت : عبارت است از نگارش حسابداری یک رویداد مالی در حساب های مربوطه .

تجزیه و تحلیل معاملات و عملیات مالی :

فرض کنید قصد شروع فعالیتی را دارید . برای این منظور 10000000 ریال از وجه نقد مربوط به خودتان را در محل خاصی قرار می دهید . چون فکر می کنید که مبلغ فوق برای انجام فعالیت مورد نظر کافی نیست ، مبلغ 5000000 ریال نیز از یکی از دوستان خود به عنوان قرض دریافت می کنید. فرض کنید فعالیتهای فوق را در قالب یک شرکت ارائه کرده باشید . اکنون کل وجه نقدی که در اختیار شرکت شما می باشد برابر است با :

10000000+5000000=15000000

در حسابداری 15000000 ریال فوق را اصطلاحا دارایی ، 5000000 ریال را بدهی و 10000000 ریال را سرمایه می گویند. چنانچه به معادله فوق دقت کنید خواهید دید که رابطه زیر برقرار است :

دارائیها = بدهیها + سرمایه

این معادله در حسابداری همواره برقرار است و به آن معادله اساسی حسابداری می گویند.

معادله اساسی حسابداری مبنا و شالوده سیستم حسابداری دو طرفه است . بر اساس این معادله می توان هر یک از معاملات و عملیات مالی و رویدادهای درای ااثر مالی را تجزیه و تحلیل و آثار آن را بر عناصر معادله تعیین کرد.

تعریف اجزا اصلی معادله اساسی حسابداری :

دارائی ها :

اموال ، مطالبات و سایر منابع اقتصادی متعلق به یک موسسه که در نتیجه معاملات ، عملیات مالی یا سایر رویدادها ایجاد شده و قابل تقویم به پول و دارای منافع آتی است ، دارائی نامیده می شود .

موسسات بر حسب نوع و حجم فعالیتشان ، دارائی های مختلفی دارند که از جمله انها می توان وجه نقد، مطالبات موسسه از دیگران ، موجودی کالا ، اوراق بهادار ، زمین ، ساختمان ، وسایل نقلیه و اثاثه اداری را نام برد.

بدهی ها :

تعهداتی که یک موسسه در مقابل اشخاص و موسسات دیگر دارد و از معاملات و رویدادهای گذشته ناشی شده است و باید از طریق پرداخت پول ، تحویل کالا ، انجام دادن خدمت یا انتقال سایر اقلام دارایی تسویه شوند ؛ بدهی نامیده می شود.

اجزا اصلی بدهی می توان به موارد زیر اشاره نمود :

     حسابهای پرداختنی : به بدهیهایی که در اثر خرید نسیه دارائیها یا دریافت نسیه خدمات ایجاد شده باشد و در قبال آن سند تجاری تسلیم نشده باشد ، حسابهای پرداختنی می گویند.

     اسناد پرداختنی : بدهیهایی هستند که در قبال آنها اسناد تجاری نظیر سفته و برات تسلیم طلبکار شده باشد .

     پیش دریافت : به وجه دریافتی از مشتریان قبل از تحویل کالا یا ارائه خدمت ، پیش دریافت گفته می شود. به عبارت دیگر هر گاه قبل از تحویل کالا یا ارائه خدمت به دیگران ، وجهی از انان دریافت شود به آن پیش دریافت می گویند.

     وام پرداختنی : مبالغی را که موسسه از اشخاص دیگر به عنوان وام دریافت می کند و تعهد می نماید که آن را در موعد معین یا به اقساط پرداخت کند ، وام پرداختنی می گویند .

سرمایه :

حق مالی مالک یا مالکان یک موسسه نسبت به دارائیهای آن ، سرمایه نامیده می شود . در هر زمان با کسر کردن بدهیهای یک موسسه از دارائیهای آن ، مبلغ سرمایه به دست می آید.

نحوه محاسبه سرمایه در پایان هر دوره مالی را می توان در قالب معادله زیر نشان داد :

سرمایه پایان دوره = سرمایه اول دوره + سرمایه گذاری مجدد + سود دوره جاری – برداشت

رویدادهای مالی :

رویدادهایی هستند که اثر مالی داشته باشند . به عبارت دیگر ، رویدادهای مالی ، رویدادهایی هستند که حداقل بر یکی از عناصر معادله اساسی حسابداری تاثیر بگذارند.

زبان حسابداری زبان بدهکار و بستانکار است. اما قاعده بدهکار و بستانکار کردن چیست ؟

به طور کلی افزایش عناصر سمت راست معادله اساسی حسابداری یعنی دارائیها را با بدهکار و کاهش آنها را بستانکار نشان می دهند. برعکس ، افزایش عناصر سمت چپ معادله اساسی حسابداری یعنی بدهیها و سرمایه را با بستانکار و کاهش آنها را با بدهکار نشان می دهند.

طرح یک سوال :

آقای احمدی شرکت الف را تاسیس و مبلغ 600 میلیون ریال به عنوان سرمایه اولیه وارد شرکت نمود :

صندوق ( مبلغ 600 میلیون ریال افزایش یافته )    بدهکار

سرمایه ( مبلغ 600 میلیون ریال افزایش یافته )     بستانکار

یک باب ساختمان به مبلغ 100 میلیون ریال به طور نقد خریداری شده است.

ساختمان ( مبلغ 100 میلیون ریال افزایش یافته )      بدهکار

صندوق ( مبلغ 100 میلیون ریال کاهش یافته )          بستانکار

یک دستگاه خودرو به مبلغ 80 میلیون ریال به صورت نسیه خریداری می شود .

وسایل نقلیه ( مبلغ 80 میلیون ریال افزایش یافته )    بدهکار

بدهی ها ( مبلغ 80 میلیون ریال افزایش یافته )       بستانکار