چه مواردی در حقوق کارکنان از پرداخت بیمه و مالیات معاف هستند
همه کارمندان و کارگران در روزهای پایانی ماه منتظر پیامک واریز حقوق به حساب هستند. در واقع همین درآمد و حقوق ماهیانه دلیل اصلی برای انتخاب حرفه و شغل و شروع به‌کار کردن تحت عنوان کارگر یا کارفرما است. اگر به عنوان کارمند جویای کار باشیم، اغلب قبل از اینکه به استخدام شرکتی درآییم در رابطه با میزان حقوق ماهیانه و مزایا با کارفرما به توافق می‌رسیم. اگر هم کسب‌و‌کار خودمان را شروع کنیم که همواره به دنبال کسب درآمد بیشتر از فعالیت‌های اقتصادی و تجاری خود هستیم.
اغلب حقوق دریافتی کارمندان از آنچه که در ابتدا توافق شده‌است، کمتر است و در فیش حقوقی همواره مبالغی تحت عناوین مختلف مانند حق بیمه کارگر و یا نرخ مالیات بر درآمد از مبلغ حقوق کسر می‌شود. صاحبان مشاغل نیز هر سال می‌بایست با ارائه گزارش‌های مالی خود به سازمان امور مالیاتی، درصدی از درآمد خود را تحت عنوان مالیات به حساب دولت واریز نمایند.
در وبلاگ فناوری اطلاعات پارمیس مقاله‌های مختلف مانند " آنچه باید از تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی بدانیم " و " بررسی ریز و درشت مالیات بر درآمد " به طور مفصل در رابطه با مالیات و نحوه محاسبه آن و اقداماتی که باید در زمان تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی برای محاسبه و پرداخت مالیات توسط صاحبان مشاغل انجام شود، صحبت کرده‌ایم. همان طور که گفتیم همواره از حقوق کارکنان بسته به نوع قراردادی که با شرکت تنظیم می‌شود و میزان حقوق توافقی، درصدی تحت عنوان حق بیمه کارگر و مالیات درآمد کسر می‌شود. اگر به فیش حقوقی خود توجه کرده‌باشید، این فیش علاوه‌بر حقوق پایه اغلب شامل موارد دیگری می‌شود که مجموع آنها میزان حقوق واریز شده را تعیین می‌کند. یک حسابدار موظف است از تمام موارد فیش حقوقی و اینکه به کدام مالیات و یا حق بیمه تعلق می‌گیرد آگاهی کامل داشته‌باشد تا به هنگام محاسبه حقوق ماهیانه و واریز حق بیمه و مالیات بر درآمد کارکنان دچار اشتباه نشود. در ادامه سعی داریم موارد معاف از مالیات و بیمه حقوق را بررسی کنیم.
مالیات چیست؟
می‌دانید که مالیات یکی از مهم‌ترین منابع تأمین بودجه مورد نیاز دولت‌ها برای اجرایی کردن برنامه‌ها و ارائه خدمات بهتر به مردم است. موضوع مالیات در کشور ما نیز به ویژه در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌است و قوانین مخصوصی برای محاسبه نرخ مالیات و روش‌های پرداخت آن در نظر گرفته‌شده‌است.
مالیات بر درآمد از مهم‌ترین مواردی است که مالیات به آن تعلق می‌گیرد و به عنوان مالیات تکلیفی دسته‌بندی می‌شود. بدین معنا که مالیات از حقوق کارمند کسر می‌شود ولی شرکت مسئول پرداخت آن به دولت است. البته باید اشاره کنیم به منظور افزایش عدالت اجتماعی برای محاسبه نرخ مالیات بر درآمد کارکنان، مواردی تحت عنوان معاف از مالیات تعریف شده‌است.
سقف معافیت مالیاتی بر حسب قانون مالیاتهای مستقیم در سال 1400 مبلغ چهارصد و هشتاد میلیون ریال است و با افزایش میزان حقوق، نرخ مالیات بر درآمد نیز به صورت پلکانی افزایش می‌یابد.
بیمه تأمین اجتماعی چیست؟ حق بیمه چگونه محاسبه و پرداخت می‌شود؟
سازمان تأمین اجتماعی یکی از قدیمی‌ترین سازمان‌های کشور است که وظیفه اصلی آن پوشش اجباری کارگران و حقوق بگیران و پوشش اختیاری صاحبان مشاغل است. در واقع هدف اصلی از بیمه تأمین اجتماعی تحت حمایت قرار دادن نیروی کار در شرایط بیماری، بیکاری و بازنشستگی است. البته بیمه تأمین اجتماعی برای کارکنان ادارات و سازمان‌های دولتی نیست و بیشتر برای کارکنان در بخش خصوصی در نظر گرفته‌شده‌است. پیش از ادامه بحث لازم است اشاره کنیم حق بیمه تأمین اجتماعی با مشارکت دولت، کارفرما و شخص بیمه شده پرداخت می‌شود.
ذخایر حق بیمه چیست؟
تمام پرداختی‌های فرد تحت عنوان حق بیمه را ذخایر بیمه یا حق بیمه عاید نشده می‌نامند که هدف از این ذخایر، پرداخت هزینه‌های بیمه ای فرد در آینده است. همچنین از این ذخایر بیمه می‌توان برای پرداخت حقوق بازنشستگی فرد استفاده شود.
حق بیمه بر چه مبنایی محاسبه و پرداخت می شود؟
در قانون بیمه تأمین اجتماعی برای مشاغل عادی، 30 درصد کل حقوق و دستمزد و مزایا به عنوان بیمه در نظر گرفته می‌شود که نرخ آن با توجه به تغییر میزان حقوق و درآمد تعیین شده، متغیر است. هر سال در روزهای پایانی اسفند ماه میزان حداقل مزد سال و درنتیجه بیمه تعلق گرفته به آن توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود.
نرخ حق بیمه که 30 درصد کل حقوق ماهیانه است به صورت زیر پرداخت می‌شود:
20 درصد حق بیمه سهم کارفرما است که باید ماهیانه آن را پرداخت نماید.
3 درصد حق بیمه بیکاری است که وظیفه پرداخت آن باز هم برعهده کارفرما است.
7 درصد حق بیمه سهم کارکنان است که مبلغ آن محاسبه شده و از میزان حقوق توافقی آنها توسط کارفرما کسر می‌شود و مسئولیت پرداخت آن سازمان تأمین اجتماعی بر عهده کارفرما است.
چه مواردی از مالیات حقوق و بیمه معاف هستند؟
حسابداری حقوق و دستمزد از وظایف مهم بخش حسابداری شرکت است که باید به تمام قوانین مربوط به بیمه و مالیات آگاهی داشته‌باشند و برای هر فرد با توجه به قرارداد و میزان کارکرد ماهیانه وی میزان حقوق و مالیات تعلق گرفته به آن را محاسبه کنند.
در اینجا لازم است موارد معاف از مالیات حقوق و بیمه که توسط سازمان تأمین اجتماعی اعلام می‌شود را لیست کنیم تا به هنگام محاسبه فیش حقوقی این موارد را در نظر داشته‌باشید:
- بازخرید ایام مرخصی
- هزینه عائله‌مندی
- عیدی و پاداش آخر سال
- هزینه‌های سفر و فوق‌العاده ماموریت
- خسارت اخراج و مزایا پایان کار (سنوات)
- مابه التفاوت کمک هزینه مسکن خوار‌و‌بار در ایام بیماری
- حق شیر
- پاداش نهضت سوادآموزی
- حق تضمین کسر صندوق
- پاداش افزایش تولید
چه مواردی در محاسبه حقوق کارکنان، مشمول مالیات و بیمه می‌شود؟
مواردی که در فیش حقوقی کارکنان ثبت می‌شود و مبلغ آن به عنوان حقوق به کارکنان پرداخت می‌شود، برای کارشناسان حسابرسی تأمین اجتماعی مهم هستند. زیرا طبق قانون برخی از این موارد مشمول بیمه و حتی مالیات می‌شوند که لازم به پرداخت به سازمان مربوطه هستند.
به عنوان یک قانون کلی می توان اینگونه گفت که هر پرداختی به کارمند که به صورت رسمی در فیش حقوقی وی ذکر می‌شود، با این شرط که از موارد ذکر شده در بالا نباشد مشمول بیمه و مالیات خواهد شد.
در رابطه با بیمه لازم به تاکید است که سقف تعیین شده برای مزایای مشمول بیمه، هفت برابر حداقل حقوق اعلام شده در هر سال است. بدین معنا که بیشتر از این مبلغ از بیمه معاف خواهد شد.
در رابطه با مالیات حقوق و درآمد نیز باید بگوییم که تمامی پرداخت‌های نقدی و غیرنقدی به کارکنان مشمول مالیات می‌شود اما با این وجود برخی موارد را بر اساس قانون از پرداخت مالیات معاف کرده‌اند که عبارتند از:
- معافیت سالانه که هر سال توسط دولت اعلام می‌شود
- هزینه سفر و فوق العاده ماموریت که برای کارکنان در نظر گرفته می‌شود
- عیدی و پاداش آخر سال که کارفرما موظف به پرداخت آن به کارکنان است به میزان یک دوازدهم معافیت سالانه که توسط دولت اعلام شده‌است
- هزینه‌های درمان بیمه شدگان که شامل دو هفتم بیمه تأمین اجتماعی کارکنان و بیمه تکمیلی کارکنان و اعضای خانواده آنها می‌شود
- مزایای غیرنقدی پرداخت شده به کارکنان به میزان دو دوازدهم معافیت سالانه
- حقوق ایام مرخصی استفاده نشده، سنوات، هزینه خسارت اخراج
- حقوق پرداخت شده به هنگام فوت، بازنشستگی، از کار افتادگی و یا استعفای کارگر
- حقوق نیروهای مسلح
حق بیمه اختیاری چیست؟
برای افرادی که تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستد، این امکان در نظر گرفته شده‌است که افراد مستقیماً با سازمان تحت پوشش قرارداد ببندند ؛ این نوع بیمه را بیمه اختیاری می‌نامند که در دسته بیمه‌های خویش فرما قرار می‌گیرد. در این شرایط حق بیمه شامل 27 درصد حقوق توافق شده بین فرد با سازمان است. علاوه بر این 27% ، 3 درصد از حق بیمه خویش فرما توسط دولت پرداخت می‌شود.
بیمه و مالیات برای حق اولاد محاسبه می‌شود؟
یکی از پرتکرارترین سوالات در رابطه با بیمه و مالیات حقوق این است که آیا حق اولاد که در فیش ثبت و درنتیجه مبلغ آن به کارمندان پرداخت می‌شود، مشمول بیمه و مالیات می‌شود یا خیر؟
بر اساس قوانین وضع شده باید این گونه پاسخ دهیم که حق اولاد مشمول بیمه نمی‌شود ولی اگر به صورت رسمی در فیش حقوقی ثبت شود، به آن مالیات تعلق می‌گیرد و باید به هنگام محاسبه مالیات حقوق این مورد را نیز مد نظر داشته باشید.
بیمه و مالیات برای حق مسکن محاسبه می‌شود؟
حق مسکن که یکی از موارد ذکر شده در فیش حقوقی است، از پرداخت مالیات و بیمه معاف نبوده و باید در محاسبات مالیات و بیمه در نظر گرفته‌شود.
پرداخت سنوات کارکنان مشمول مالیات است یا خیر؟
در رابطه با سنوات و مالیات مربوط به آن می‌توان چنین توضیح داد که : اگر پرداخت سنوات به کارکنان در زمان ترک کار و قطع همکاری با شرکت باشد، مشمول مالیات نخواهد‌بود. ولی در صورتی که سنوات کارکنان محاسبه و به آنها پرداخت شود و همچنان همکاری بین کارکنان و شرکت ادامه داشته باشد، می‌بایست در محاسبات مالیات بر حقوق و درآمد در نظر گرفته شود.
چه فعالیت‌هایی مشمول معافیت حق بیمه سهم کارفرما می‌شوند؟
برخی از کارگاه‌ها که حدود 38 صنف هستند، با توجه به قانون معافیت حق بیمه سهم کارفرما تا 5 نفر از کارکنان خود را معاف از پرداخت بیمه سهم کارفرما هستند. فعالیت‌هایی که شامل این معافیت تا 5 نفر هستند را در زیر لیست کرده‌ایم تا اگر شما نیز در این حوزه مشغول به فعالیت هستید از این معافیت بهره ببرید.
- آلومینیوم‌سازی و خم‌کاری
- اطاق‌سازی ماشین
- آهنگری، فلز‌تراشی (قطعه‌سازی)، حلبی‌سازی، تراشکاری
- انواع بافندگی
- پرورش ماهی
- پرورش و نگهداری دام و ماکیان
- ساخت و تعمیرات انواع پمپ آب
- تولید گازهای صنعتی و طبی و وسایل آتش‌نشانی
- ترازو، قپان و باسکول سازی
- تولیدکنندگان تابلوهای فشار ضعیف و قوی برق
- شرکت‌های تعاونی تولیدی وابسته به ارگان‌های دولتی نظیر مرکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی کشور که فعالیت‌های آنها جنبه تولیدی، صنعتی و فنی دارد.
- چاقوسازی
- تولید انواع چراغ خوراک‌پزی
- چاپخانه شامل: چاپ، حروف‌چینی، گراور سازی، کلیشه سازی، لیتوگرافی و انواع صحافی
- خبازی
- انواع دوزندگی (به غیر از کلاه دوزی، چادردوزی، لحاف‌دوزی، دوزندگی اتومبیل)
- درب و پنجره سازی
- ریخته‌گری
- سراجی شامل: کیف و چمدان و کمر بندسازی و ساک
- سماورسازی
- صابون‌پزی
- کارگاه‌های صنایع‌دستی
- کارگاه‌های صنایع روستایی که فعالیت آنها جنبه تولیدی، صنعتی و فنی داشته باشد
- فخاری
- قالب‌زنی
- تولیدکنندگان قفل
- کاشی سازی و سرامیک‌سازی
- تولید کفش (کفاشی)
- ساخت و تولید انواع مخازن
- موزاییک‌سازی – بلوک سازی
- سازندگان میز و صندلی، کمد، قفسه، کابینت آشپزخانه
- ساخت و تولید انواع ماشین‌آلات کشاورزی و وسایل و ادوات مربوطه و تعمیرات آنها
- معادن سطح الارضی که جنبه کارگاهی دارند
- نمدمالی
- یخدان سازی
- شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی روستایی و کشاورزی که جنبه تولیدی، صنعتی و فنی داشته باشند و واحدهای تولیدی کشاورزی
- ناشرین و مؤسسات انتشاراتی
- کارکنان شناورهای باری و صیادی در استان‌های جنوب کشور
محاسبه حقوق کارکنان با نرم افزار حقوق و دستمزد پارمیس استار
یکی از وظایف مهم بخش حسابداری هر شرکت و سازمانی محاسبه حقوق و دستمزد ماهیانه کارکنان بر اساس شرایط قرارداد فرد و میزان کارکرد وی است. این وظیفه به ویژه برای شرکت‌هایی که کارکنان زیادی در آن مشغول به کار هستند، بسیار زمانبر و مهم است.
علاوه بر محاسبه حقوق ماهیانه، می‌بایست بیمه و مالیات حقوق کارکنان نیز محاسبه و به سازمان مربوطه پرداخت شود که تمام این وظایف به محاسبات دقیقی نیاز دارد. نرم‌افزار حقوق و دستمزد به منظور افزایش سرعت و دقت بخش حسابداری در محاسبات مالی مربوط به حقوق و مالیات کارکنان طراحی شده است.
نرم‌افزار حقوق و دستمزد پارمیس استار به عنوان یکی از زیرسیستم‌های نرم افزار مالی یکپارچه می‌تواند به دیگر زیرسیستم‌های حسابداری مانند نرم‌افزار بازرگانی، نرم‌افزار انبار، نرم‌افزار حسابداری متصل شود و نیازهای حسابداری شرکت‌ها را تأمین نماید.
پارمیس را دنبال کنید!
پارمیس را دنبال کنید!