تعریفی ساده از حسابداری مدیریت و خلاصه وظایفی که بر عهده دارد
- آذر 24, 1399
نرم افزار حسابداری » تعریفی ساده از حسابداری مدیریت و خلاصه وظایفی که بر عهده دارد
فهرست مطالب
برای حسابداری شاخهها و گرایشهای مختلفی در نظر گرفتهشدهاست، زیرا نیاز صاحبان مشاغل از حسابدار و مدیریت درست هزینهها و درآمدها با یکدیگر متفاوت است. یکی از گرایشهای مهم حسابداری صنعتی که از نظر بازار کار و سطح درآمد در سطح خوبی قرار دارد حسابداری مدیریت است. حسابداری مدیران جنبههای بسیاری از حسابداری را شامل میشود که هدف اصلی در این شاخه حسابداری بهبود اطلاعات مالی ارائه شده به مدیریت است. به بیان دیگر این رشته مناسب افرادی است که به کار با اعداد و ارقام و تحلیل آنها علاقه داشته و به دنبال پذیرش مسئولیتهای بیشتر در محل کار خود هستند. در ادامه با وظایف و مسئولیتهای حسابداری مدیریت بیشتر آشنا میشویم.
تعریف حسابداری مدیریت
حسابداری مدیریت یکی از شاخههای مهم حسابداری به حساب میآید که انجمن ملی حسابداران امریکا تعریف زیر را برای آن ارائه داده است:
فرایند تشخیص، اندازهگیری، تجمیع، تجزیه و تحلیل، تهیه و تفسیر و ارائه اطلاعات مالی مورد استفاده مدیریت به منظور برنامهریزی، ارزیابی و کنترل عملیات یک سازمان.
لازم به ذکر است اطلاعات و گزارشهایی که حسابدار مدیریت تهیه و تدوین میکند، صرفاً برای استفاده مدیریت در تصمیمگیریها است و میتوان این گونه بیان کرد که حسابداری مدیریت یکی از مهمترین عناصر سازمانی در زمینه تعیین استراتژیهای لازم برای کسب و کار است.
استفاده از مهارت و دانش حرفه ای حسابدار برای تهیه اطلاعات مالی و حسابداری است تا به کمک این اطلاعات بتوان استراتژی و سیاست شرکت، برنامهریزی و کنترل عملیات در رسیدن به اهداف اصلی شرکت را اجرایی نمود. به همین دلیل است که حسابداری مدیریت را میتوان به عنوان رشتهای بین حسابداری و مدیریت قرار داد. در نتیجه حوزههای کاری در نظر گرفتهشده برای این رشته از حسابداری که در ادامه آنها را بیان خواهیمکرد، بسیار نزدیک به وظایف و مسئولیتهای حسابداری است.
حوزههای کاری حسابداری مدیریت
مدیریت راهبردی
همان طور که در بالا نیز به آن اشاره کردیم، حسابداری در تدوین استراتژی و راهبرد سازمان نقشی موثر دارد و به همین دلیل به عنوان شریک راهبردی سازمان در نظر گرفته میشود.
مدیریت عملکرد
وظیفه مهم دیگری که برای این گرایش حسابداری در نظر گرفتهشدهاست، مدیریت تصمیمات در حوزه عملکرد و در نتیجه ایجاد نگاهی ویژه به عملکرد سازمان است.
حتما باید بدانید: نرم افزار CRM
مدیریت ریسک
باید یادآور شویم که مدیریت ریسک در صورت شناسایی آن ریسک امکانپذیر است. بنابراین مسئولیت دیگر حسابداری مدیریت مشارکت در شناسایی، اندازهگیری، مدیریت و گزارش ریسکهایی است که در رسیدن به اهداف تعیین شده شرکت وجود دارد. تا به اینجا با تعریف حسابداری مدیریت و در نتیجه وظایف کلی تعیین شده برای این سمت کاری آشنا شدیم. اجازه دهید کمی دقیقتر وظایف و مسئولیتهای این گرایش از حسابداری را بیان کنیم.
چه وظایفی برای حسابداری مدیریت تعریف شده است؟
اغلب وظایف گرایشهای حسابداری با توجه به اندازه و نوع فعالیت شرکت تعیین میشود. همان طور که میدانید حسابداری رشتهای بسیار گسترده با طیف وسیعی از مفاهیم و دانش تخصصی است، اما در نهایت زمینه فعالیت شرکت دانش فنی لازم حسابدار را تعیین میکند. بنابراین در شرکتهای کوچک و متوسط، ممکن است تمام کارهای مرتبط با حسابداری مانند ثبت جریانهای مالی شرکت، محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان، ثبت درآمدها و هزینهها و نیز تدوین صورتهای مالی مانند صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریانهای نقدی و اظهارنامه مالیاتی بر عهده فردی باشد که تحت عنوان حسابداری مدیریت مشغول به کار شده است.
اما در شرکتهای بزرگ وظایف گفته شده مرتبط به بخش واحد حسابداری است که حسابداری مدیریت مسئولیت نظارت بر کار واحد حسابداری را بر عهده دارد. در کنار آن و به عنوان وظیفه اصلی، حسابدار مدیریت از طریق تجزیه و تحلیل اطلاعات و دادههای دریافت شده از واحد حسابداری، پیشبینی بودجه لازم برای اجرایی کردن برنامهها، اندازه گیری عملکرد شرکت و در نهایت تصمیمگیری عملیاتی را انجام میدهد.
برای موفقیت در رشته حسابداری مدیریت به چه مهارت هایی نیاز است؟
مهمترین مهارتهایی که یک حسابدار برای رشد در این گرایش نیاز دارد، علاقه به اعداد و ارقام و در نتیجه علم ریاضی است. البته حسابدار با هر گرایشی با اعداد و ارقام مالی سر و کار دارد ولی کار اصلی حسابداری مدیریت، تحلیل اعداد و ارقام مالی و تصمیمگیری بر اساس همین اعداد است. در کنار آن میبایست به فرآیندهای تجاری و تولید مربوط به شرکت مسلط بوده و توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگر افراد به ویژه مدیر شرکت را داشتهباشد. زیرا هدف در حسابداری کمک به مدیران در تصمیمگیری استراتژی است و از طریق مهارتهای ارتباطی کلامی و نوشتاری مناسب میتوان به بهترین نحو این وظیفه را عملی نمود.
همان طور که گفتیم تحلیل دادههای مالی برای این گرایش حسابداری بسیار مهم است، به همین دلیل این گرایش به دانش و مهارتهای تخصصی حسابداری مانند تسلط بر مفروضات و اصول پذیرفته شده حسابداری، حسابرسی و قوانین مالیاتی و نحوه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی نیاز دارد. در کنار مهارتهای گفته شده، فردی که قصد دارد به عنوان حسابدار مدیریت وارد بازار کار شود به دیدی بلند مدت نسبت به زمینه فعالیت شرکت نیاز دارد تا از این طریق بتواند تصمیمات درستی در زمینه سرمایهگذاری سرمایههای شرکت، ساختار عملیاتی و ارزیابی ریسکهای موجود را انجام دهد.
کاربردها و مزیت های حسابداری مدیریت در کسب و کارها
حسابداری بسیاری از ابعاد حسابداری را شامل میشود ولی هدف اصلی آن، کمک به تیم مدیریت در بهینه کردن تصمیمات مرتبط با پیشرفت و رشد شرکت از طریق ارائه گزارشهای مالی بهبود یافتهاست. در ادامه مزیتهای حسابداری مدیریت برای کسب و کارها را شرح خواهیم داد.
-
کمک به مدیران در تصمیمگیری درست
مهمترین مزیتی که برای حسابداری مدیریت تعریف شدهاست، تصمیمگیری است. در واقع حسابدار مدیریت به کمک دانش و مهارت خود در زمینههای مختلفی مانند اقتصاد، آمار، ریاضی و سرمایه گذاری، با استفاده از دادههای مالی موجود در شرکت و در نظر گرفتن سیاستهای کاری شرکت به مدیران برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک کمک میکند. بنابراین قدرت تحلیل اطلاعات و استفاده از گزارشهای مالی مختلف برای پیشبینی درست شرایط و تقاضای بازار شرطی لازم و ضروری در حسابداری است.
حتما مطالعه کنید: نرم افزار حقوق و دستمزد
-
برنامه ریزی صحیح در راستای تحقق اهداف
یکی از چالشهایی که حسابدار مدیریت با آن مواجه است، عدم زمانبندی دقیق برای بررسیهای و در نتیجه ارائه گزارشات حاصل از آن است. در واقع در حسابداری مدیریت میبایست از طریق تحلیل مداوم و پیوسته اطلاعات مالی، وضعیت فرآیندهای تعریف شده در شرکت را بررسی و به طور منظم اطلاعات حاصل در اختیار مدیریت قرار گیرد. به کمک ارائه گزارشهای مربوط به پیشبینیهای مالی و تحلیل بودجه میتوان برنامهریزیهای دقیق تر و درستتری برای دستیابی به اهداف تعیین شده انجام داد.
-
شناسایی مشکلات مرتبط با کسب و کار
با توجه به بررسیهای مداوم حسابدار مدیریت از فعالیتهای جاری در کسب و کار، گزارشهای ارائه شده توسط آن به شناسایی به موقع مشکلات و تصمیمگیری در برطرف کردن آنها بسیار مؤثر است. در کنار شناسایی مشکلات، به واسطه اطلاعات جمع آوری شده در زمینه فعالیت شرکت این گرایش از حسابداری میتواند در پیشبینی وضعیت بازار و عوامل تاثیرگذار بر آن و در نتیجه افزایش سود شرکت کمک نماید.
-
مدیریت استراتژیک
حتما با مطالب گفته شده متوجه شدهاید که چارچوب خاصی برای وظایف و مسئولیتهای حسابدار تعریف نشده است. به بیان درستتر میتوان این گونه بیان کرد که وظایف مدیریت حسابدار بنا به نیاز شرکت و خواسته مدیریت تعیین میشود. به عنوان هدف اصلی برای یک بازه زمانی مشخص افزایش تولید یک خط تولید و یا یک محصول مشخص است. ممکن است مدیریت به دنبال راه اندازی خط تولید جدید برای شرکت تولیدی باشد و در نتیجه بررسی در این زمینهها وظایف این حسابدار را تعیین میکند.
ابزارهای حسابداری مدیریت
مسائلی که یک شرکت را از بازار متمایز میکنند؛ عدم قیمت، تعلیق حقوق مالکیت فردی و ظرفیتهای تقسیم ناپذیر هستند. این سه ویژگی متمایزکننده در یک شرکت از هم مستقل هستند. که بهعنوان پیش نیازهای حسابداری مدیریت معرفی میشوند. در ادامه سه معیار متمایزکننده سازمانی را بهعنوان سه ابزار حسابداری مدیریت به شما عزیزان معرفی میکنیم.
ابزارهای حسابداری برای هماهنگی
قیمتها؛ هماهنگ کننده تقاضا و عرضه منابع در بازار هستند. برنامهریزی آگاهانه میتواند جایگزین عملکرد قیمتها شود. برنامهریزی شامل متعادلسازی و تطبیقدهی منابع وابسته بههم است. بهعنوان مثال؛ تعیین ساعات نیروی کار از ساعات تولید از طریق بودجه نیروی کار، عرضه و تقاضای ساعات نیروی کار را هماهنگ میکند. بنابراین، تفاوت بودجه و بودجهبندی ریشه در کارکرد آنها به عنوان ابزار تطبیق دهی عرضه و تقاضای منابع با استفاده از مقدار دارد نه قیمت. تعیین بودجه بدون قیمت در درون سازمان پیامدهایی دارد.
اولین پیامد؛ از آنجا که بودجه، هماهنگ کننده عرضه و تقاضا براساس مقدار است، بودجه سرمایه و عملیاتی نیز شامل این تعریف میشود. با وجودیکه در بیشتر کتابهای حسابداری مدیریت به این موضوع اشاره شده است، اما به عملکرد هماهنگ کننده آنها و کارکرد آنها بهعنوان هماهنگ کننده بهجای مکانیزم قیمت توجهی نشد. بهعنوان مثال، بودجههای عملیاتی، از طریق مدیریت عملیات و استانداردهای مهندسی، روابط میان ورودی و خروجی در فرآیند تولید را سریع بررسی میکند.
بیشتر بخوانید: نرم افزار تولید
بودجهبندی، در شرایطی که بهدرستی درک شود میتواند استانداردهای ورودی – خروجی لازم برای استفاده از منابع را تدوین و تنظیم کند. بودجه سرمایه برنامههایی برای ایجاد و متعادلسازی ظرفیتهای بهرهور در طول زمان است. دومین پیامد بودجه؛ آمادهسازی صورتهای مالی و برنامههای بهبود، علیرغم ضروریت است. بودجه نقد عرضه و تقاضای وجه نقد را از نظر مقدار تطبیق میدهد، درست مانند کاری که بودجه نیروی کار با ساعات نیروی کار میکند. سومین پیامد آن عبارتست از، بودجه باید بهعنوان ابزاری برای هماهنگ سازی کاربرد منابع در یک سازمان خدمت کند، زمانیکه هدف اولین عملکرد بودجه باشد. امکان سوءاستفاده از این کارکرد بودجه نیز وجود دارد.
چهارم، سبک و تعداد بودجه بندی نشان دهنده سودمندی آنها در سیگنال شدت عرضه و تقاضا است. در محیطهای بسیار نامطمئن بودجهبندی پرتکرار (مکرر) و مشارکتی باعث انتقال اطلاعات از محیط به مرکز شرکت در زمانی مناسب میگردد. در یک محیط کسب و کاری ثابت، که عدم قطعیت پایینی دارد، از سبک بودجه بالا به پایین با تکرار کمتر استفاده میشود.
ابزار حسابداری برای هزینه یابی
از روشهای تخصیص هزینه برای محاسبه “قیمتهای حسابداری و آموزش حسابداری مدیریت” استفاده میشود. رواج ظرفیتهای تقسیم ناپذیر درون یک شرکت شرایط لازم و کافی برای تدوین این روشها را فراهم میکند. اقلامی که هزینه متعدد و چندگانه دارند، منابع تقسیم ناپذیر را استفاده کرده و به همین دلیل این منابع، منابع مشترک نامیده میشوند. برای مثال، یک کلاس براساس تعداد دانشآموزان یا دانشجویان حاضر قابل گسترش یا فشردهسازی نیست. این یک نوع عدم تقسیم ناپذیری منابع کلاس با توجه به هزینه دانشجویان است. که امکانی برای تبدیل کلاس به یک منبع مشترک و تبدیل دانشجو به یک هزینه مستقیم، فراهم میکند.
ابزار حسابداری برای کنترل
تبادل بازاری شامل انتقال حق مالکیت یا همان حق تصمیم گیری برای استفاده و عدم استفاده از یک دارایی است. به خاطر تفکیک مالکیت و حق تصمیم گیری برای منابع است که به مکانیزم های کنترل برای نظارت و اثر گذاری بر رفتار مدیران و کارکنان مورد نیاز وجود دارد. در واقع، ابزارهای حسابداری مانند صورت مالی، تحلیل نسبت، کارت امتیاز، متوازن از جمله ابزارهای اصلی کنترل است که رفتار مدیران ارشد را بررسی میکند. ابزارهای کنترلی برای مشترک سازی منافع کارفرما و رفتار کارمندان در جهت منافع کارفرما شکل گرفته است.
بیشتر بدانید: نرم افزار انبار
اثرات مدرنیته در حسابداری مدیریت
در این قسمت اثر مدرنیته بر حسابداری مدیریت و ظهور تکنیکهای آنرا مورد بررسی قرار میدهیم. حسابداری بهعنوان زبان سرمایهداری و فرزند روشنگری تعریف میشود. مبنای فکری حسابداری مالی و حسابداری مدیریت در چهار عامل زیر که از مفهوم مدرنیته برگرفته شده است، خلاصه میشود:
الف) بیان واقعیت که مستقل از فکر، زبان و عرف اجتماعی است.
ب)اطلاعات حسابداری که یک کالای اقتصادی است، تقاضا برای آن بستگی به چگونگی انعکاس واقعیت دارد.
ج) کارکرد حسابداری در بازارهای رقابتی است.
د) استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری و تهیه کنندگان اطلاعات نرم افزار حسابداری دارای رفتاری عقلانی است.
در دوره مدرن، هیچ یک از پیش فرض های بکار گرفته شده در محاسبه قیمت تمام شده به روش سنتی امکان پذیر نیست. امروزه بهندرت تولید کنندهای را میبینید که تنها یک نوع محصول تولیدکند. از طرفی بهعلت پیشرفت در علم و فن آوری، افزایش سطح آگاهی مشتری، بهبود شرایط اقتصادی، رقابت شدید در بازار و بهروز شدن نیازهای جدید ناشی از مسایل و مشکلات تازه برای مشتریان، فرض ثبات درخواستها و نیازهای مشتریان از جامعه معنی و مفهوم خود را به کلی از دست داده است. به این علت است که امروزه هیچکدام از پیش فرضهای بکار گرفته شده در محاسبه قیمت تمام شده به روش سنتی موفقیت آمیز نخواهد بود.
موضوعات حسابداری مدیریت
در مبحث حسابداری مدیریت موضوعاتی وجود دارد که دانستن آنها خالی از لطف نیست. در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
هماهنگی
با توجه به اینکه، بیشتر دانشجویان حسابداری قبل از حسابداری مدیریت با حسابداری مالی آشنا میشوند، بهتر است ابتدا دانش آنها از صورتهای مالی را بررسی کرده و گروههای حسابداری خاص از صورت های مالی عناصری برای تبیین و بحث در مورد مفاهیم و اصطلاحات الزم برای آماده سازی بودجه است.
هزینه یابی
وجود ظرفیتهای تقسیم ناپذیر دانش موجود از منابع در اختیار برای تأمین هزینهها را مبهم میکند. تخصیص هزینه راه حلی برای مشملات سنجش است. بعد از مشخص شدن انگیزههای نظری تخصیص، مسائلی مانند انتخاب عوامل ایجاد کننده هزینه، تعریف ترکیبهای هزینه، شکل کلی تخصیص هزینه بایستی معلوم و مشخص شود.
کنترل
ایجاد تقسیم بندیها و بخشهای الزم برای مراکز هزینه، درآمد، سود و سرمایهگذاری که حسابداری مسئولیت را شکل میدهد.
مطالعه بیشتر: پایانه فروشگاهی
حسابداری مدیریت با چه محدودیتهایی روبهرو است؟
-
دادههای در دسترس
دادههایی که در مدیریت حسابداری بر اساس آنها تحلیل و تصمیمگیری صورت میگیرد، همان دادههایی است که توسط واحد حسابداری جمعآوری شده اند. بنابراین در صورت جامع و کامل نبودن دادهها و یا وجود هر گونه اشتباه در آنها، تصمیمات اتخاذ شده نامعتبر خواهند بود.
-
سطح دانش حسابدار مدیریت
در این مطلب اشاره کردیم که یکی از مهارتهای مورد نیاز برای موفقیت در رشته دانش بالا در زمینههای اقتصادی و آمار و ریاضیات و موارد مشابه دیگر است. اگر حسابدار مدیریت در زمینههای مورد نیاز خود دانش کافی نداشتهباشد، تصمیمگیری چندان درست و معقولی نخواهدداشت.
به روز بودن دادهها
مهمترین منبع اطلاعاتی در تصمیمگیریهای مالی دادههای جمعآوری شده در طول زمان هستند. در دنیای رقابتی امروز به روز بودن این اطلاعات برای تصمیمگیری فاکتوری بسیار مهم و موثر است. بنابراین یکی از محدودیتهایی که با آن روبهرو است، درست و جدید بودن اطلاعات جمعآوری شدهاست.
- تفاوت حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی
حسابداری مالی و مدیریتی تفاوتهایی با یکدیگر دارند. بهتر است کمی در مورد این تفاوتها با یکدیگر صحبت کنیم:
اطلاعات بدست آمده به وسیله تیم حسابداری مدیریت، مورد استفاده مدیران داخلی مجموعه های اقتصادی است. اما این مورد در رابطه با حسابداری مالی صدق نکرده و از اطلاعات حاصل از آن را برای افرادی همچون مدیرهای خارج از سازمان و سهامداران می توان به کار گرفت.
در حسابداری مالی، توجه به فعالیتهای تجاری و مالی به شکل موردی است. اما در حسابداری مدیریت قضیه کاملاٌ متفاوت بوده و توجه به مسائل مختلف از طریق تمرکز بر روی احتمالات و فرضیات و مدلسازی صورت میگیرد.
توجه در حسابداری مالی به اطلاعات تاریخی و در نوع مدیریت آن بر روی پیشرفت و توسعه در آینده هر کسب وکاری است.
تاریخچه حسابداری مدیریت
حسابداری مدیریت، بین سال 1825 تا 1925 میلادی با رشد قابل ملاحظه ای روبرو بوده و موفق عمل کرده است. اما از آن زمان به بعد، شاهد ایجاد هیچ شیوه یا تکنیک تازهای در این حوزه نبودیم. هر چند به تدریج و به دلیل توسعه رویکردهای ارائه شده و عقاید، استفاده از حسابداری مدیریت سود زیادی را برای مجموعه های اقتصادی به بار آورد.
نحوه عملکرد حسابداری مدیریت در سازمان
هر حسابدار مدیریتی، با استفاده از دادهها و اطلاعات مالی مختلف کمک مؤثری به پیشرفت مجموعه و گرفتن تصمیماتی کارآمد برای آینده کاری آن میکند. از طرفی، به کمک حسابداری مدیریت میتوان برای ارزیابی و سنجش عملکردهای شرکتها با استفاده از اطلاعات جامع حسابداری اقدام کرد.
در واقع، استخدام فردی برای پست حسابدار مدیریت نیز در کنار بهره گیری از نرم افزار حسابداری مناسب و حرفهای می تواند پاسخگوی نیازهای مجموعه برای رسیدن به پیشرفت باشد.
حسابداری مدیریتی با چه محدودیت هایی مواجه است؟
دسترسی نداشتن به داده های درست یکی از مهمترین محدودیت هایی است که، هر حسابدار مدیریتی با آن دست و پنجه نرم می کند. قبل از ارائه هرگونه اطلاعات مالی به حسابدار مدیریتی شرکت، قسمتهای مختلفی آنها را اصلاح و ویرایش میکنند. در نتیجه، این اطلاعات خالص نبوده و موارد زیادی در تحلیل و ارزیابی آنها مورد توجه قرار میگیرند.
بعلاوه، امکان جدید نبودن اطلاعات موجود نیز همواره وجود دارد. در این صورت، استفاده از آنها برای گرفتن برنامه ریزی اثربخش جهت پیشرفت سازمان امکان پذیر نیست. از طرف دیگر، با توجه به حجم اطلاعات و اسناد مالی، تنوع و همچنین، نیاز به قدرت و دقت بالا در تحلیل آنها استخدام حسابداری متخصص و دارای مهارت کافی در این رابطه الزامی است.
نتیجه گیری
این مطلب چارچوبی مفهومی برای حسابداری مدیریت است که ریشه در ادبیات اقتصاد سازمانی دارد. این چارچوب حسابداری مدیریت را با استفاده از عباراتی مانند اطلاعات لازم برای تصمیمگیری، حسابداری برای برنامهریزی و کنترل و مدیریت عمکلرد گروه بندی نمیکند. این چارچوب امکانی برای شفاف سازی دقیقتر روابط میان حسابداری مدیریت و مدیریت استراتژیک فراهم می آورد.
سوالات متداول حسابداری مدیریتی چیست؟
1. حسابداری مدیریت چیست؟
به فرایند تشخیص، اندازهگیری، تجمیع، تجزیه و تحلیل، تهیه و تفسیر و ارائه اطلاعات مالی مورد استفاده مدیریت به منظور برنامهریزی، ارزیابی و کنترل عملیات یک سازمان، حسابداری مدیریت گفته میشود.
- چه ابزارهایی در حسابداری مدیریت وجود دارد؟
ابزارهای حسابداری مدیریت به سه دسته تقسیم میشود؛ این سه ابزار عبارتند از: ابزارهای حسابداری برای هماهنگی، ابزار حسابداری برای هزینهیابی و ابزار حسابداری برای کنترل