حسابداری مدیریت چیست و چه وظایفی دارد؟

 برای حسابداری شاخه ها و گرایش های مختلفی در نظر گرفته شده است، زیرا نیاز صاحبان مشاغل از حسابدار و مدیریت درست هزینه ها و درآمدها با یکدیگر متفاوت است. یکی از گرایش های مهم حسابداری که از نظر بازار کار و سطح درآمد در سطح خوبی قرار دارد، حسابداری مدیریت است.

حسابداری مدیریت جنبه های بسیاری از حسابداری را شامل می شود که هدف اصلی در این شاخه حسابداری بهبود اطلاعات مالی ارائه شده به مدیریت است. به بیان دیگر این رشته مناسب افرادی است که به کار با اعداد و ارقام و تحلیل آنها علاقه داشته و به دنبال پذیرش مسئولیت های بیشتر در محل کار خود هستند. در ادامه با وظایف و مسئولیت های حسابداری مدیریت بیشتر آشنا می شویم.

 

تعریف حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت یکی از شاخه های مهم حسابداری به حساب می آید که انجمن ملی حسابداران امریکا تعریف زیر را برای آن ارائه داده است:

فرایند تشخیص، اندازه گیری، تجمیع، تجزیه و تحلیل، تهیه و تفسیر و ارائه اطلاعات مالی مورد استفاده مدیریت به منظور برنامه ریزی، ارزیابی و کنترل عملیات یک سازمان.

لازم به ذکر است اطلاعات و گزارش هایی که حسابدار مدیریت تهیه و تدوین می کند، صرفاً برای استفاده مدیریت در تصمیم گیری ها است و می توان این گونه بیان کرد که حسابداری مدیریت یکی از مهم ترین عناصر سازمانی در زمینه تعیین استراتژی های لازم برای کسب و کار است.

 

بنابراین در حسابداری مدیریت آنچه که بسیار اهمیت دارد، استفاده از مهارت و دانش حرفه ای حسابدار برای تهیه اطلاعات مالی و حسابداری است تا به کمک این اطلاعات بتوان استراتژی و سیاست شرکت، برنامه ریزی و کنترل عملیات در رسیدن به اهداف اصلی شرکت را اجرایی نمود.

به همین دلیل است که حسابداری مدیریت را می توان به عنوان رشته ای بین حسابداری و مدیریت قرار داد. در نتیجه حوزه های کاری در نظر گرفته شده برای حسابداری مدیریت که در ادامه آنها را بیان خواهیم کرد، بسیار نزدیک به وظایف و مسئولیت های حسابداری است.

 

حوزه های کاری حسابداری مدیریت

مدیریت راهبردی : همان طور که در بالا نیز به آن اشاره کردیم، حسابداری مدیریت در تدوین استراتژی و راهبرد سازمان نقشی موثر دارد و به همین دلیل به عنوان شریک راهبردی سازمان در نظر گرفته می شود.

مدیریت عملکرد : وظیفه مهم دیگری که برای این گرایش حسابداری در نظر گرفته شده است، مدیریت تصمیمات در حوزه عملکرد و در نتیجه ایجاد نگاهی ویژه به عملکرد سازمان است.

مدیریت ریسک : باید یادآور شویم که مدیریت ریسک در صورت شناسایی آن ریسک امکان پذیر است. بنابراین مسئولیت دیگر حسابداری مدیریت مشارکت در شناسایی، اندازه گیری، مدیریت و گزارش ریسک هایی است که در رسیدن به اهداف تعیین شده شرکت وجود دارد.

 

تا به اینجا با تعریف حسابداری مدیریت و در نتیجه وظایف کلی تعیین شده برای این سمت کاری آشنا شدیم. اجازه دهید کمی دقیق تر وظایف و مسئولیت های این گرایش از حسابداری را بیان کنیم.

 

چه وظایفی برای حسابداری مدیریت تعریف شده است؟

اغلب وظایف گرایش های حسابداری با توجه به اندازه و نوع فعالیت شرکت تعیین می شود. همان طور که می دانید حسابداری رشته ای بسیار گسترده با طیف وسیعی از مفاهیم و دانش تخصصی است، اما در نهایت زمینه فعالیت شرکت دانش فنی لازم حسابدار را تعیین می کند.

بنابراین در شرکت های کوچک و متوسط، ممکن است تمام کارهای مرتبط با حسابداری مانند ثبت جریان های مالی شرکت، محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان، ثبت درآمدها و هزینه ها و نیز تدوین صورت های مالی مانند صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان های نقدی و اظهارنامه مالیاتی بر عهده فردی باشد که تحت عنوان حسابداری مدیریت مشغول به کار شده است.

اما در شرکت های بزرگ وظایف گفته شده مرتبط به بخش واحد حسابداری است که حسابداری مدیریت مسئولیت نظارت بر کار واحد حسابداری را بر عهده دارد.

در کنار آن و به عنوان وظیفه اصلی، حسابدار مدیریت از طریق تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های دریافت شده از واحد حسابداری، پیش بینی بودجه لازم برای اجرایی کردن برنامه ها، اندازه گیری عملکرد شرکت و در نهایت تصمیم گیری عملیاتی را انجام می دهد.

 

برای موفقیت در رشته حسابداری مدیریت به چه مهارت هایی نیاز است؟

مهم ترین مهارت هایی که یک حسابدار برای رشد در این گرایش نیاز دارد، علاقه به اعداد و ارقام و در نتیجه علم ریاضی است. البته حسابدار با هر گرایشی با اعداد و ارقام مالی سر و کار دارد ولی کار اصلی حسابداری مدیریت، تحلیل اعداد و ارقام مالی و تصمیم گیری بر اساس همین اعداد است. در کنار آن می بایست به فرآیندهای تجاری و تولید مربوط به شرکت مسلط بوده و توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگر افراد به ویژه مدیر شرکت را داشته باشد. زیرا هدف در حسابداری مدیریت کمک به مدیران در تصمیم گیری استراتژی است و از طریق مهارت های ارتباطی کلامی و نوشتاری مناسب می توان به بهترین نحو این وظیفه را عملی نمود.

همان طور که گفتیم تحلیل داده های مالی برای این گرایش حسابداری بسیار مهم است، به همین دلیل این گرایش به دانش و مهارت های تخصصی حسابداری مانند تسلط بر مفروضات و اصول پذیرفته شده حسابداری، حسابرسی و قوانین مالیاتی و نحوه تجزیه و تحلیل صورت های مالی نیاز دارد.

در کنار مهارت های گفته شده، فردی که قصد دارد به عنوان حسابدار مدیریت وارد بازار کار شود به دیدی بلند مدت نسبت به زمینه فعالیت شرکت نیاز دارد تا از این طریق بتواند تصمیمات درستی در زمینه سرمایه گذاری سرمایه های شرکت، ساختار عملیاتی و ارزیابی ریسک های موجود را انجام دهد.

 

کاربردها و مزیت های حسابداری مدیریت در کسب و کارها

حسابداری مدیریت بسیاری از ابعاد حسابداری را شامل می شود ولی هدف اصلی آن، کمک به تیم مدیریت در بهینه کردن تصمیمات مرتبط با پیشرفت و رشد شرکت از طریق ارائه گزارش های مالی بهبود یافته است.

در ادامه مزیت های حسابداری مدیریت برای کسب و کارها را شرح خواهیم داد.

• کمک به مدیران در تصمیم گیری درست

مهم ترین مزیتی که برای حسابداری مدیریت تعریف شده است، تصمیم گیری است. در واقع حسابدار مدیریت به کمک دانش و مهارت خود در زمینه های مختلفی مانند اقتصاد، آمار، ریاضی و سرمایه گذاری، با استفاده از داده های مالی موجود در شرکت و در نظر گرفتن سیاستهای کاری شرکت به مدیران برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک کمک می کند.

بنابراین قدرت تحلیل اطلاعات و استفاده از گزارش های مالی مختلف برای پیش بینی درست شرایط و تقاضای بازار شرطی لازم و ضروری در حسابداری مدیریت است.

• برنامه ریزی صحیح در راستای تحقق اهداف

یکی از چالش هایی که حسابدار مدیریت با آن مواجه است، عدم زمانبندی دقیق برای بررسی های و در نتیجه ارائه گزارشات حاصل از آن است. در واقع در حسابداری مدیریت می بایست از طریق تحلیل مداوم و پیوسته اطلاعات مالی، وضعیت فرآیندهای تعریف شده در شرکت را بررسی و به طور منظم اطلاعات حاصل در اختیار مدیریت قرار گیرد. به کمک ارائه گزارش های مربوط به پیش بینی های مالی و تحلیل بودجه می توان برنامه ریزی های دقیق تر و درست تری برای دستیابی به اهداف تعیین شده انجام داد.

• شناسایی مشکلات مرتبط با کسب و کار

با توجه به بررسی های مداوم حسابدار مدیریت از فعالیت های جاری در کسب و کار، گزارش های ارائه شده توسط آن به شناسایی به موقع مشکلات و تصمیم گیری در برطرف کردن آنها بسیار مؤثر است.

در کنار شناسایی مشکلات، به واسطه اطلاعات جمع آوری شده در زمینه فعالیت شرکت این گرایش از حسابداری می تواند در پیش بینی وضعیت بازار و عوامل تاثیرگذار بر آن و در نتیجه افزایش سود شرکت کمک نماید.

• مدیریت استراتژیک

حتما با مطالب گفته شده متوجه شده اید که چارچوب خاصی برای وظایف و مسئولیت های حسابدار مدیریت تعریف نشده است. به بیان درست تر می توان این گونه بیان کرد که وظایف حسابدار مدیریت بنا به نیاز شرکت و خواسته مدیریت تعیین می شود. به عنوان هدف اصلی برای یک بازه زمانی مشخص افزایش تولید یک خط تولید و یا یک محصول مشخص است. ممکن است مدیریت به دنبال راه اندازی خط تولید جدید برای شرکت تولیدی باشد و در نتیجه بررسی در این زمینه ها وظایف حسابدار مدیریت را تعیین می کند.

 

حسابداری مدیریت با چه محدودیت هایی روبه رو است؟

• داده های در دسترس

داده هایی که در مدیریت حسابداری بر اساس آنها تحلیل و تصمیم گیری صورت می گیرد، همان داده هایی است که توسط واحد حسابداری جمع آوری شده اند. بنابراین در صورت جامع و کامل نبودن داده ها و یا وجود هر گونه اشتباه در آنها، تصمیمات اتخاذ شده نامعتبر خواهند بود.

• سطح دانش حسابدار مدیریت

در این مطلب اشاره کردیم که یکی از مهارت های مورد نیاز برای موفقیت در رشته حسابداری مدیریت، دانش بالا در زمینه های اقتصادی و آمار و ریاضیات و موارد مشابه دیگر است. اگر حسابدار مدیریت در زمینه های مورد نیاز خود دانش کافی نداشته باشد، تصمیم گیری چندان درست و معقولی نخواهد داشت.

• به روز بودن داده ها

  مهم ترین منبع اطلاعاتی در تصمیم گیری های مالی داده های جمع آوری شده در طول زمان هستند. در دنیای رقابتی امروز به روز بودن این اطلاعات برای تصمیم گیری فاکتوری بسیار مهم و موثر است. بنابراین یکی از محدودیت هایی که حسابداری مدیریت با آن رو به رو است، درست و جدید بودن اطلاعات جمع آوری شده است.