نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار

قوانین تامین اجتماعی شامل حق و حقوق کارمند و کارفرما نسبت به هم است و از مهم‌ترین قوانینی است که حسابدار باید به آن تسلط کافی داشته باشد؛ زیرا حد‌اقل یک بار در ماه با آن برخورد می‌کند. به همین منظور، در ادامه چند مورد از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار را شرح می‌‎دهیم.

• ارسال لیست بیمه
• بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی
• مرخصی در قانون تامین اجتماعی

ارسال لیست بیمه کارکنان

از نظر برخی از کارشناسان، ارسال لیست بیمه کارکنان، یکی از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار است. در تمامی کسب و کارها و سازمان‌ها اعم از دولتی یا آزاد، باید در زمان‌های مشخصی گزارشاتی تهیه شود. یکی از این گزارشات تهیه لیست بیمه کارکنان مجموعه است که تهیه آن قوانین مربوط به خود را دارد. نرخ بیمه کارگران مشمول قانون کار، معادل 30 درصد حقوق و مزایای مشمول حق بیمه است.

7 درصد از حق بیمه سهم کارگران است که کارفرما از حقوق و مزایای ماهانه کسر کرده و 23 درصد سهم کارفرما است که کارفرما به آن 7 درصد کسر شده اضافه می‌کند و به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز می‌کند. طبق ماده 39 قانون تامین اجتماعی، مهلت قانونی ارسال لیست بیمه حد‎اکثر تا آخرین روز ماه بعد است. حسابداران می‌توانند برای رد کردن لیست بیمه تامین اجتماعی به سامانه es.tamin.ir مراجعه کنند.

مطالعه کنید: نرم افزار حسابداری

جریمه‌های مرتبط با بیمه که حسابدار باید به آنها آگاه باشد

بر اساس قانون اگر کارفرمایان در تاریخ تعیین شده از ارسال لیست بیمه خودداری کنند شامل دو نوع جریمه می‌شوند :

• جریمه عدم پرداخت حق بیمه کارکنان
• جریمه تاخیر ارسال لیست بیمه کارکنان

عدم پرداخت حق بیمه کارکنان

براساس قانون تامین اجتماعی جریمه عدم پرداخت حق بیمه کارکنان به این صورت محاسبه می‎‌‌شود که مجموع کل حق بیمه و بیمه بیکاری که کارفرما موظف به پرداخت آن است محاسبه می‌‎شود و از مجموع کل حق بیمه 2 درصد به عنوان جریمه در نظر گرفته می‌‎شود. این مورد باید به عنوان یکی از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار در نظر گرفته شود.

جریمه تاخیر ارسال لیست بیمه کارکنان

یکی دیگر از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار، جریمه تاخیر ارسال بیمه کارکنان است. بر اساس قانون تامین اجتماعی، جریمه تاخیر ارسال لیست بیمه کارکنان به این صورت قابل محاسبه است:

مجموع کل حق بیمه و بیمه بیکاری که کارفرما باید آن را پرداخت کند محاسبه می‌شود و از مجموع کل حق بیمه، 10 درصد به عنوان جریمه در نظر گرفته خواهد شد.

بیشتر بخوانید: نرم افزار حقوق و دستمزد

فرمول محاسبه حق بیمه بر اساس قانون تامین اجتماعی

حسابداران برای محاسبه حق بیمه کارکنان از فرمول مشخص استفاده می‌کنند. این فرمول به عنوان موردی از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار، از اهمیت بالایی برخوردار است. البته برخی از حسابداران از نرم افزار حقوق و دستمزد برای محاسبه حقوق و دستمزد استفاده می‌کنند. در این صورت، می‌بایست این فرمول را در نرم افزار تعریف کنند.

بیمه بیکاری در قانون تامین اجتماعی

یکی از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار، بیمه بیکاری است. با توجه به توضیحات فوق، از 23 درصد حق بیمه سهم کارفرما 3 درصد سهم بیمه بیکاری است. در صورتی که فرد تحت پوشش بیمه مشمول قانون کار بدون میل و خارج از اراده خود بیکار شود، می‌تواند از حمایت بیمه بیکاری برخوردار شود. هم چنین اگر بیمه‌شدگان مشمول قانون کار به علت حوادثی مانند سیل ، زلزله ، آتش سوزی و غیره بیکار شوند هم می‌توانند از این حمایت قانونی بهره‌مند شوند.

شرایط دریافت بیمه بیکاری که لازم است یک حسابدار بداند شامل موارد زیر است :

• مشمول قانون کار و تامین اجتماعی باشند.
• تبعه کشورهای خارجی نباشند.
• بازنشسته و از کار افتاده نباشند.
• دارای حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه باشند.
• در گروه مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری نباشند.
• استعفا نداده باشند.
• کارگران فصلی در صورتی که در میانه فصل کار اخراج شوند و بیکاری آن ها غیر ارادی باشد.

حتما مطالعه کنید: نرم افزار حسابداری فروشگاهی

بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی

بازنشستگی نیز یکی دیگر از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار است. رسیدن به شرایطی است که فرد از توان کاری‎اش کاسته شده و دیگر مانند قبل توانایی کار کردن نداشته باشد که این سن و شرایط در جوامع مختلف متفاوت است. شرایط بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی در ایران شامل موارد زیر است :

1. رسیدن به سنی که قانون تامین اجتماعی تعیین کرده است.
2. داشتن سنوات پرداخت حق بیمه به میزان مقرر در قانون تامین اجتماعی

علاوه بر دو شرایط فوق، بازنشستگی با توجه به موارد زیر قابل قبول است:

بر اساس بند 1 ماده 76 قانون تامین اجتماعی، سن بازنشستگی برای آقایان 60 سال و برای خانم ها 55 سال است که فرد در صورتی که حداقل 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد می‌‎‌تواند بازنشسته شود.

بازنشستگی با 10 سال سابقه و 60 سال سن

با توجه به قوانین موجود در تامین اجتماعی آقایانی که دارای 60 سال سن هستند و حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند و هم چنین خانم‌هایی که دارای 55 سال سن هستند و حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند می‌توانند بازنشسته شوند و در صورتی که کمتر از 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند با پرداخت کل مبلغ حق بیمه به صورت یکجا که کسری 10 سال سنوات است می‌توانند تقاضای بازنشستگی کنند.

بازنشستگی با 35 سال سابقه و بدون در نظر گرفتن فرد متقاضی

افرادی که 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند، بدون در نظر گرفتن سن تعیین شده در قانون تامین اجتماعی می‌توانند تقاضای بازنشستگی کنند. حداکثر سابقه پرداخت سنوات حق بیمه برای برای پذیرش بازنشستگی 35 سال است.

مرخصی در قانون تامین اجتماعی

مرخصی حقی است که قانون تامین اجتماعی برای کارگر در نظر گرفته است. بر اساس آن بتواند در روزهایی از سال به غیر از روزهای تعطیل با تایید از مدیریت مجموعه‌ای که در آن مشغول به کار است در محل کار خود حاضر نشود. قوانین مربوط به مرخصی یکی از مهم‌ترین نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار است. زیرا نحوه استفاده از مرخصی ها و روش اجرای آن‌ها بسیار مهم است. انواع مرخصی در قانون تامین اجتماعی شامل این موارد می‌شود.

• مرخصی استحقاقی
• استعلاجی
• ازدواج
• زایمان
• مرخصی دوران شیردهی
• و غیره

بیشتر بدانید: نرم افزار پخش مویرگی

مرخصی استحقاقی چیست؟

مرخصی استحقاقی یکی از مرخصی‌هایی است که به تمام افرادی که تحت قوانین کار و تامین اجتماعی مشغول به کار هستند تعلق می‌گیرد. در مرخصی استحقاقی فرد حقوق خود را به طور کامل مانند روزهایی که در محل کار حاضر است دریافت می‌کند. مدت زمان استفاده از این مرخصی برای هر کارگر در هر سال مشخص است و یکی از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار است. به همین علت نام دیگر مرخصی استحقاقی مرخصی سالانه است.

چند نکته مهم در خصوص مرخصی استحقاقی

مدت زمان مرخصی برای هر کارگر در ماه دو روز و نیم در نظر گرفته شده است که مجموعا 192 ساعت و معادل 26 روز در سال است که با احتساب 4 روز جمعه شامل 30 روز مرخصی در سال می‌‎شود.

طبق قانون کار و تامین اجتماعی کارگران می‌توانند 9 روز از مرخصی استحقاقی خود را ذخیره کنند و سال بعد از آن استفاده کنند یا در پایان سال مبلغ آن را از کارفرمای خود دریافت کنند. که این مورد به نظر کارفرما و قوانین مجموعه‌ای که فرد در آن مشغول به کار هست هم بستگی دارد و به عنوان یکی از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار تلقی می‌شود.

• مدت زمان مرخصی استحقاقی برای مشاغل سخت و زیان آور 3 روز در ماه و برابر با 5 هفته در سال است.
• در صورت استعفا و ترک کار ، بابت مرخصی های ذخیره شده هیچ مبلغی به کارگر تعلق نمی‌گیرد.
• با توجه به ماده 71 قانون کار در صورتی که فرد بازنشسته یا از کار افتاده شود و یا کارگاه به طور کل تعطیل شود می‌تواند بابت مرخصی‌های استفاده نشده مطالبات خود را دریافت کند یا اگر کارگر فوت کند مبلغ مرخصی‌های ذخیره شده به وراث پرداخت می‌شود.

مرخصی استعلاجی چه زمانی به فرد تعلق میگیرد؟

مرخصی استعلاجی زمانی به فرد تعلق می‌گیرد که نیروی کار دچار بیماری یا حادثه ناگواری شود. در مرخصی استعلاجی فرد می‌ تواند با تایید نظر پزشک تا پایان دوره بیماری خود استراحت کند و پس از بهبودی به محل کار بازگردد که این مرخصی باید به تایید سازمان تامین اجتماعی برسد. پیشنهاد می کنیم درباره حتما مقاله مرخصی استعلاجی چیست و چند روز است؟ را مطالعه کنید.

طبق ماده 74 قانون کار مدت زمان مرخصی استعلاجی جزء سابقه کاری فرد محسوب می‌شود. بر اساس ماده 62 قانون تامین اجتماعی، در زمان مرخصی استعلاجی فرد می‌تواند مقداری از حقوق و دستمزد خود را دریافت کند که تحقق این امر نیاز به گواهی پزشک و ارائه مدارک لازم به سازمان تامین اجتماعی را دارد. قوانین مرتبط با مرخصی استعلاجی از نکات مهم تامین اجتماعی که یک حسابدار باید بداند محسوب می‌شود.

پرداخت حقوق در مدت زمان مرخصی استعلاجی

در حالت کلی زمانی که فرد قادر به انجام کار نباشد کارفرما موظف نیست حقوقی به آن کارگر پرداخت نماید. به همین علت سازمان تامین اجتماعی جهت رفاه حال کارگران و برای این که کارگر بتواند بدون دغدغه مالی دوره بیماری خود را سپری کند وظیفه پرداخت حقوق را بر عهده می‌گیرد. لازم به ذکر است سازمان تامین اجتماعی زمانی وظیفه پرداخت حقوق را بر عهده میگیرد که فرد به بیش از 3 روز مرخصی استعلاجی نیاز داشته باشد.

محاسبه میزان حقوق پرداختی که توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود

از آن جایی که افرادی که تحت پوشش بیمه سازمان تامین اجتماعی هستند حقوق دریافتی متفاوتی دارند، میزان پرداختی حقوق در مدت زمان مرخصی استعلاجی هم متفاوت است. نکات مهم تامین اجتماعی که یک حسابدار باید بداند شامل این مورد نیز می‌شود.

با توجه به ماده 62 قانون تامین اجتماعی انواع محاسبه حقوق در مدت زمان مرخصی استعلاجی شامل حالت‌های زیر است :

• افرادی که تحت پوش بیمه تامین اجتماعی هستند و پدر ، مادر یا همسرشان تحت تکفل آن ها هستند ، سه چهارم آخرین حقوق و دستمزد روزانه خود را دریافت خواهند کرد.
• افرادی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند ولی هیچ شخصی تحت تکفل آن ها نیست ، دو سوم آخرین مزد یا حقوق روزانه خود را دریافت خواهند کرد.
• اگر فرد تحت پوشش بیمه با وجود بیماری در بیمارستان بستری نشود، دستمزد او از روز چهارم محاسبه خواهد شد.

با توجه به این که سازمان تامین اجتماعی حقوق بیمار را در مدت زمان مرخصی استعلاجی پرداخت می‌کند، ولی کارفرما هم می‌تواند به صورت دلخواه بخشی از حقوق فرد را به او بپردازد. این گزینه نمونه‌ای دیگر از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار است.

مطالعه کنید: نرم افزار CRM

مرخصی ازدواج چیست؟

در زمان ازدواج کارمندان، 3 روز مرخصی استحقاقی به او تعلق می‌گیرد و این مرخصی جدای از مرخصی استحقاقی سالانه است و از مقدار مرخصی استحقاقی سالانه کاسته نمی‌شود.

طبق ماده 73 قانون کار و تامین اجتماعی، زمان مرخصی ازدواج از زمانی که فرد ازدواج می‌کند بوده و فرد نمی‌تواند این مرخصی را به زمان دیگری موکول کند.

• مرخصی زایمان در قوانین تامین اجتماعی

یکی از انواع مرخصی‌ها، مرخصی زایمان است که سازمان تامین اجتماعی برای رفاه حال مادران شاغل در نظر گرفته است. مرخصی زایمان جزء سابقه کاری فرد محسوب شده و در این مدت فرد تمام حقوق و دستمزد خود را به صورت کامل دریافت می‌کنند. این مورد نیز باید جزء نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار تلقی شود. تمام بانوان شاغل که از یک سال قبل از زایمان خود حداقل 60 روز سابقه پرداخت بیمه داشته باشند، می‌توانند از مرخصی زایمان بهره‌مند شوند.

• مدت زمان مرخصی زایمان

در حال حاضر مدت زمان مرخصی زایمان برای بانوان شاغل 9 ماه است. و تمامی سازمان ها و ادارات اعم از خصوصی و دولتی موظف هستند با مرخصی زایمان موافقت کنند. این مدت زمان برای بانوان شاغلی که یک یا دو قلو زایمان کرده‎اند 9 ماه است و برای بانوان شاغلی که 3 قلو و یا بیشتر زایمان کرده‎اند یک سال است. یک مورد مهم از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار، این است که بانوان شاغلی که فرزند چهارم خود را باردار هستند، مرخصی زایمان به آن‎ها تعلق نمی‎‌گیرد.

• مرخصی زایمان از چه زمانی شروع می‌شود؟

مرخصی زایمان با تولد فرزند آغاز می‌‎شود و قبل از آن کاربردی ندارد. با توجه به این نکته در صورتی که مادران شاغل در ماه‌های آخری بارداری خود باشند و شرایط خاصی از نظر جسمی و روحی داشته باشند می‌توانند از مرخصی استعلاجی استفاده کنند.

گزینه دیگر از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار، در رابطه با تاییدیه پزشک متخصص است. مادران باردار می‌توانند، با تایید پزشک متخصص و ارائه مدارک پزشکی پیش از تولد نوزاد وارد مرخصی زایمان شوند ولی حتما باید حداقل 3 ماه از این مرخصی پس از زایمان استفاده شود.

• محاسبه حقوق در مرخصی زایمان

موردی دیگر از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار حقوق مرخصی زایمان است. حقوق مرخصی زایمان، دو سوم از آخرین حقوق دریافتی توسط فرد باردار است که باید توسط حسابدار محاسبه شود.

• مرخصی دوران شیردهی

بر اساس ماده 78 قانون کار و تامین اجتماعی ، مادران شیرده می‌توانند بعد از هر سه ساعت کاری که انجام می‌دهند ، نیم ساعت مرخصی بگیرند و به فرزند خود شیر دهند. مادران شیرده تا پایان 2 سالگی فرزند خود می‎‌توانند از این حمایت قانونی بهره‌‍مند شوند. یکی از نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار ساعت جزء ساعات کاری مادران شاغل محسوب می‌شود.

• مرخصی زایمان برای آقایان

از دیگر نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار، مرخصی زایمان است. مرخصی زایمان فقط مخصوص بانوان شاغل نیست و آقایان هم می‎توانند از آن استفاده کنند. این مرخصی فقط به آقایانی تعلق می‎گیرد که همسر آن‌ها شاغل باشد و همسر شاغلشان از مرخصی زایمانشان استفاده کنند. مدت زمان مرخصی زایمان برای آقایان 3 روز است و اگر همسر آن ها خانه‌دار باشد و یا شاغل باشد ولی از مرخصی زایمان استفاده نکند دیگر نمی‎توانند از این مرخصی استفاده کنند.

امور پیمانکاری از قوانین تأمین اجتماعی در حسابداری

تحلیل و بررسی موضوعاتی در زمینه پیمانکاری را میتوان از دیگر قوانین تأمین اجتماعی در حسابداری به شمار آورد. هر یک از حسابداران الزاماٌ باید آشنایی کافی را نسبت به کلیه قوانین گنجانده شده در این بخش داشته باشند. مثلاٌ، براساس یکی از بندهای مندرج در قانون تأمین اجتماعی، در صورت سپردن کار به اشخاص حقوقی یا حقیقی، کارفرما موظف به بیمه کردن پرسنل خود نزد سازمان تأمین اجتماعی است.

بعلاوه، وی نباید از پرداخت کل مبلغ بیمه براساس مقررات و ضوابط این مرکز نیز غافل شود. هر یک از حسابداران، با دسترسی به کلیه اطلاعات ضروری در این زمینه قادر به ارائه بهترین مشاوره ها به مدیران هستند. 

خدمات عمومی سازمان تأمین اجتماعی

در مجموع می توان خدمات عمومی بیمه تأمین اجتماعی را در دو دسته غیرپزشکی و پزشکی قرار داده و هدف اصلی از تشکیل آن چیزی به جز پشتیبانی و حمایت از کارگران نبوده است. تمامی افراد مشغول به کار در کارگاه‌ها، کارخانجات و شرکت‌ها الزاماٌ باید تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار بگیرند. 

اگر کارفرما در این رابطه کوتاهی کرده و یا حق بیمه را نپردازد، کار وی کاملاٌ برخلاف قانون بوده و پرسنل امکان شکایت از او را دارند. حق بیمه دریافتی توسط این سازمان، بسیار پایین بوده و آینده فرد بیمه شده را تأمین می‌کند. قسمت درمانی، یکی از بخشهای مهم این نوع بیمه بوده که هر فرد امکان استفاده از آن را بدون هیچگونه محدودیتی دارد. سامانه مودیان

مزایای استفاده از بیمه تأمین اجتماعی 

بیمه تأمین اجتماعی، مزایای زیادی برای افراد دارد. این مزیت ها را میتوان در دو گروه مستقیم و غیرمستقیم تعریف کرد. از میان مزایای مستقیم میتوان از دریافت غرامت در زمان بیماری، خدمات بهداشتی و بازنشستگی و اخذ مستمری از کارافتادگی نام برد. اما مزیتهای غیرمستقیم مواردی همچون پاداش پایان سال، بازخرید خدمات و خسارات اخراج را در برمی‌گیرد. 

جمع بندی

آشنایی هر یک از حسابداران با موارد تعریف شده در قانون تأمین اجتماعی از جمله بیمه بیکاری، شیوه فرستادن لیست بیمه پرسنل شرکت، جریمه‌های در نظر گرفته شده مرتبط با بیمه برای کارفرماها آشنایی لازم را داشته باشد. این افراد، در صورت داشتن شناختی کامل و دقیق از مسائل مربوط به بیمه امکان کمک به مدیر جهت اشراف هر چه بهتر بر روی سوابق پرسنل را دارند. 

در این مقاله به توضیح نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار پرداختیم. استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد مناسب می‌توانند کلیه بخش‌های مختلف این فرایندها را مکانیزه کند. با این روش، نه تنها دقت حسابداران در تهیه اسناد مرتبط بالا می‌رود، بلکه سرعت عمل آن‌ها نیز افزایش چشم‌گیری پیدا می‌کنند. به همین واسطه احتمال مواجه کسب و کار، با جریمه‌های ناشی از اهمال کاری در این حوزه کاهش پیدا می‌کند.

بیشتر بدانید: پایانه فروشگاهی چیست؟

سوالات متداول درباره نکات مهم تامین اجتماعی برای حسابدار

1. آیا لیست بیمه باید هر ماه ارسال شود؟
بله لیست بیمه کارکنان باید هر ماه به سازمان تامین اجتماعی ارسال شود.

2. حداکثر مهلت ارسال لیست بیمه تا چه زمانی است؟
طبق ماده 39 قانون تامین اجتماعی، مهلت قانونی ارسال لیست بیمه حد‎اکثر تا آخرین روز ماه بعد است. در صورت عدم ارسال، واحد صنفی با جریمه مواجه خواهد شد.

3. آیا برای دریافت مرخصی زایمان، باید پیش از شروع دوره بارداری باید سابقه بیمه داشت؟
بله، تمام بانوان شاغل که از یک سال قبل از زایمان خود حداقل 60 روز سابقه پرداخت بیمه داشته باشند، می‌توانند از مرخصی زایمان بهره‌مند شوند.