حسابداری قضایی چیست؟

اگر به تازگی با شغل حسابداری قضایی آشنا شدید و علاقه مند به کسب اطلاعات دقیق تری درباره آن هستید؛ این مقاله برای شماست! در این مقاله از شرح شغلی کارشناس حسابدار قضایی خواهید خواند و چنانچه تمایل دارید در آزمون آن شرکت کنید، در پایان مقاله می‌توانید سوالات سال های قبل آزمون را ببینید و دانلود کنید. پس تا پایان مقاله با پارمیس همراه باشید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• حسابداری قضایی چیست + انواع آن
• تفاوت کارشناس (حسابدار قضایی و حسابرس قضایی)
• 6 شرح وظایف شغلی یک کارشناس Judicial accounting

حسابداری قضایی چیست؟

به استفاده از ابزارها و مهارت‌های حسابداری به منظور حل دعاوی Judiciary و کشف جرم، حسابداری قضایی یا Forensic Accounting میگویند. البته تنها وظیفه حسابدار قضایی در مرحله کشف جرایم نیست و باید در نظر داشت که کارشناس حسابدار قضایی پیش از وقوع جرم، برای پیشگیری از جرایمی مانند فساد، کلاهبرداری و اختلاس های مختلف برنامه‌ریزی می‌کند

مطالعه بیشتر: نرم افزار حقوق و دستمزد و نرم افزار حسابداری

حسابداری قضایی و انواع آن

Judicial accounting انواع مختلفی دارد که کارشناس حسابرس قضایی با توجه به شرایط و وضعیت های مختلف یکی از آن ها را بر می‌گزیند. در زیر به معرفی انواع رایج رسیدگی‌های قضایی توسط کارشناس Accounting یا حسابرسی شرکت ها می پردازیم:

• سرقت مالی
• پولشویی
• افشای اسرار شرکت
• ورشکستگی و انحلال و تصفیه شرکت
• ایجاد خسارت
• فرار مالیاتی
• و غیره.

خبرنامه پارمیس را از دست ندهید!

هر هفته محتوای اختصاصی و جدیدترین اخبار، مقالات آموزشی حسابداری، مالی و مدیریتی را برای شما میفرستیم.

عضویت

بیشتر بخوانید: نرم افزار انبارداری و نرم افزار تولید

کارشناس حسابداری قوه قضاییه چه کسی است؟

یک کارشناس حسابدار قضایی با استفاده از مدارک مختلف به جمع آوری، تحلیل و تفسیر مستندات می پردازد. اهمیت این مهارت‌ها جایی مشخص می شود که کارشناس حسابرس قضایی برای شرکت‌های بیمه و بانک‌ها و نیروهای امنیتی، مستندات را به صورت کامل ارائه می‌دهد. این مهارت ها برای ارائه مستندات به شرکت‌های بیمه و بانک‌ها و نیروهای امنیتی اهمیت پیدا می‌کند. نرم افزار حسابداری تولیدی

فعالیت‌هایی که یک کارشناس Judicial accounting انجام می‌دهد، از قرار زیر است:

حسابرسی قضایی چیست؟

تا اینجا با کارشناس حسابداری قضایی و وظایف او آشنا شدید. در این قسمت به تفاوت کارشناس Judicial accounting و حسابرسی قضایی می پردازیم. به صورت کلی هر دو این افراد فعالیت یکسانی دارند اما خدمات ارائه دهنده آن‍‌ها، موجب تمایز آن دو می‌شود. نرم افزار حسابداری فروشگاهی

حسابرس در حیطه قوانین تلاش می‌کند تا از ارتکاب هر گونه تخلف یا جرم مالی جلوگیری کند و همچنین در بروزرسانی اسناد شرکت و قوانین و آیین نامه‌ها حضور دارد. تفاوت عمده کارشناس حسابدار قضایی و حسابرس قضایی در این مورد است که حسابرس، طبق ماده 24 قانون حسابرسی ایران، مسئول پیشگیری از جرایم و فساد مالی در شرکت است و زمانی که جرمی اتفاق بیفتد، او مسئولیتی در حل و فصل آن ندارد.

حتما مطالعه کنید: پایانه فروشگاهی و نرم افزار دریافت و پرداخت

درآمد حسابدار قضایی چقدر است؟

درآمد Judicial accounting با توجه به حضور او در هر منطقه جغرافیایی متفاوت است. طبق آمار انجمن بازرسین پرونده‌های کلاهبرداری که در ایالات متحده آمریکا حضور دارند، به علت حساسیت این شغل، درآمد یک Judicial accounting به صورت سالانه در حدود 100 هزار دلار در نظر گرفته می‌شود. اما در ایران با توجه به دسترسی کمتر حسابدار قضایی به تمام گزارش‌های مالی شرکت و شرح وظایف ساده‌تری که معمولا برای او در نظر گرفته می شود، برای این شغل در ایران در سال 1401، درآمدی در حدود 15 تا 45 میلیون تومان تعیین شده است. نرم افزار CRM

راهکارهای نرم افزار پارمیس برای همه کسب و کارها

فروشگاهی

شرکتی

تولیدی

بازرگانی

خدماتی

اصناف

سوالات حسابداری قوه قضاییه و آزمون آن

پیش از آن که به آزمون Judicial accounting بپردازیم، خوب است اطلاعاتی راجع به مهارت‌های مورد نیاز یک حسابرس قضایی داشته باشیم. مدارک و مهارت‌هایی که Judicial accounting باید داشته باشد، از جمله موارد زیر است:

• داشتن حداقل مدرک کارشناسی حسابداری یا کارشناسی مدیریت مالی الزامی است.
• داشتن مدرک کارشناسی حقوق می‍ تواند به Judicial accounting کمک زیادی کند.

نکته: بقیه مدارک مورد نیاز توسط کارشناس حسابدار قضایی بستگی به کشور فعالیت دارد. برای مثال در کشور امریکا قبولی در آزمون CFE ضرورت دارد اما در کشور ایران اخذ مدرک کارشناسی قوه قضاییه برای این فعالیت لازم شمرده می شود. 

بیشتر بخوانید: نرم افزار حسابداری کافی شاپ و آبمیوه فروشی

معمولا در کشورهای مختلف برای شرکت در آزمون حسابداری قضایی نیاز به گرفتن نمره قبولی در مرحله اول امتحان کتبی است و پس از آن قبولی در مصاحبه حسابداری قوه قضاییه اهمیت دارد.

تفاوت کارشناس دادگستری با حسابداری قضایی

هر چند، نقش کارشناسان رسمی دادگستری در رسیدگی کردن به دعاوی حقوقی و مالی بسیار مهم است ولی، اکثر این کارشناسان در صورت سپری کردن دوره کارآموزی، قبولی در آزمون دوره‌ای و دارا بودن مدرک دوره عمومی حسابداری، امکان ورود به این پرونده‌ها را پیدا می‌کنند.

 این موضوع در حالی است که، یک کارشناس قضایی به طور تخصصی در این رشته درس می‌خواند و جهت رسیدگی و ورود به این دسته از پرونده‌ها بسیار حاذق‌تر بوده و حرفه‌ای عمل می‌کنند. 

مهارت‌های مورد نیاز یک حسابدار قضایی

همانگونه که در جریان هستید، داشتن تسلط و دانش کافی در حوزه حسابداری، نخستین پیش‌نیاز برای یک حسابدار قضایی به شمار می‌رود. ولی، یک حسابداری قضایی با توجه به توسعه و تغییرات سریع در دنیای تجارت، باید از مهارت‌های دیگری نیز برخوردار باشد. در ادامه، به ذکر شماری از مهم‌ترین مهارت‌های مورد نیاز یک حسابدار برای شما می‌پردازیم. 

• برخورداری از شناخت و اطلاعات کافی در رابطه با عوامل فساد مالی همچون رشوه‌خواری، اختلاس، پول‌شویی و بودجه‌بندی نامناسب
• داشتن توانایی و مهارت در برقراری ارتباط با دیگران که، کمک زیادی به حسابداران قضایی در کسب اطلاعات و انجام مصاحبه با افراد می‌کند.
• کمک گرفتن از علم روانشناسی جهت تحلیل و درک هر چه بهتر برنامه‌ریزی‌های افراد، انگیزه‌ها و رویدادهای مورد بررسی
• داشتن تسلط کافی بر روی سیستم‌های تحت شبکه و کامپیوتر به جهت استفاده و بررسی نرم‌افزار حسابداری و سیستم‌های بانکداری الکترونیک

مطالعه بیشتر: حسابداری دولتی چیست و چه تفاوتی با حسابداری بازرگانی دارد؟

حسابداری قانونی چگونه به کشف جرم کمک می‌کند؟ 

حسابداران قضایی، برای کشف جرم و شناسایی آن باید سه مرحله مختلف را طی کنند: 

اولین مورد: تحقیقات 

در زمان وجود موردی مشکوک به کلاهبرداری، حسابداران قضایی جمع‌آوری مستندات را آغاز کرده و تحقیقات لازم را انجام می‌دهند. این افراد، در جستجوی علائم هشدار دهنده و اختلاف حسابی هستند که، دال بر کلاهبرداری باشد.  احتمال دارد کارشناسان قضایی بازجویی‌های لازم را از کارکنان سازمان به عمل بیاورند تا در کنار کسب اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر افراد پشت پرده را شناسایی بفرمایند. 

از طرف دیگر، در رابطه با شیوه وقوع جرم فرضیاتی را با توجه به اطلاعات کسب شده مطرح کرده و در ادامه، نقشه‌ای اصولی و دقیق را جهت ارزیابی هر چه بهتر اوضاع سازمان و برای انجام پیگیری‌های بعدی طرح‌ریزی می‌کنند. پس از کامل کردن این مرحله، اقدامات بعدی به وسیله حسابدار قضایی مشخص شده و در صورت نیاز اطلاعات ضروری را در دسترس سازمان می‌گذارند.

دومین مورد: گزارش‌دهی 

 حسابدار قضایی بعد از جمع‌آوری اطلاعات لازم کلیه یافته‌های خود را به شکل گزارشی جامع و کامل در دسترس اشخاص ذیصلاح گذاشته و اقدامات لازم را برای تشکیل پرونده انجام می‌دهند.

 شیوه ارتکاب جرم و اشخاصی که در آن نقشی داشته‌اند از طریق این گزارش تعیین می‌شود. بعد، حسابدار قضایی شیوه رسیدگی به پرونده را مشخص و توصیه‌های لازم را به سازمان در رابطه با اقدامات انجام شده در مراحل بعدی می‌کند. بعلاوه، با ارائه راهکارهایی مفید و کارساز جلوی بروز مواردی مشابه را می‌گیرد. حسابدار قضایی، پس از ارائه کردن گزارش آماده انجام رویه‌ها و اقدامات بعدی می‌شود. 

سومین مورد: دادخواهی 

در آخرین مرحله، نیاز به حضور حسابدار قضایی در دادگاه به عنوان شاهدی خبره است. وی اقدام به ارائه یافته‌‌های خود به شکل مدارک و اسناد در دادگاه و شهادت بر علیه متخلفان می‌کند. هر حسابدار قضایی، باید مستندات و مدارک مالی لازم را با کلماتی قابل‌فهم و روشن در محضر دادگاه تفسیر کرده و توضیحات ضروری را در رابطه با چگونگی مظنون شدن به سوژه و شناسایی وی  ارائه بدهد. 

در نتیجه، الزاماٌ باید از بلاغت و فصاحت برخوردار باشد تا در نزد دادگاه اثرگذار و معقول نشان داده شوند. سرانجام، حکم نهایی و تصمیم بستگی مستقیمی به تشخیص دادگاه دارد. 

نحوه ورود حسابداران به حوزه حسابداری قضایی

طیف گسترده‌ای از گزینه‌های شغلی، برای حسابداران مایل به اشتغال در حوزه حسابداری قانونی در دسترس است. بسته به مشتریانی که، وکالت و نمایندگی آن‌ها را بر عهده دارند و همین‌طور مسئولیت و کار حسابدار قضایی و ماهیت حکم دادگاهی مسئولیت و کار یک حسابدار قضایی فرق دارد. 

مثلاٌ، کار کردن بر روی پرونده طلاق یک زوج، به مراتب تفاوت زیادی با رسوایی‌های بزرگ مالی دارد. داشتن تجربه در زمینه‌های مختلف از جمله ارزیابی کردن انواع صورت‌حساب‌های مالیاتی، ارزش‌گذاری شرکت، تعیین کردن کمیت خسارت و بررسی و تحلیل تقلب برای هر حسابدار قانونی الزامی است. از طرفی، فرصت‌های شغلی موجود در این حوزه نیز تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. ولی در مجموع، نیاز مبرمی به داشتن چندین سال تجربه در زمینه حسابرسی سنتی در شرکت حسابداری عمومی دارند. 

مورد مهم دیگر اینکه، حسابداران می‌توانند جهت وارد شدن به عرصه‌های مختلفی در حوزه حسابدار قانونی گواهی‌نامه‌ها و مدارکی حرفه‌ای را نیز دریافت کنند. از میان این موارد می‌توان از گواهی برنامه‌ریز مالی رسمی، حسابدار عمومی رسمی و تحلیل‌گر مالی خبره نام برد که، اعتبار زیادی دارند. 

زیر سیستم‌های یکپارچه استار

گواهی‌نامه‌های بین‌المللی حسابداری قضایی 

در این بخش، با معرفی جامع شماری از بهترین گواهی‌نامه‌های بین‌المللی در حوزه حسابداری قضایی در خدمت شما عزیزان هستیم. 

• گواهی CFE یا Certified Fraud Examiner 

از CFE، تحت عنوان اسم تجاری حرفه‌ای در سطح جهانی یاد می‌شود که، از شناخته‌شده‌ترین‌ها برای افراد متخصص در حوزه شناسایی و بازدارندگی از جرایم مالی تخصصی و خودداری از کلاهبرداری به شمار می‌رود. ارائه این مجوز، به‌وسیله انجمن ACFE صورت می‌گیرد. 

افراد دارنده این مدرک، تخصص و مهارت بالایی در زمینه کشف و شناسایی کلاهبرداری و تقلب‌های صورت گرفته و اجرا و برقراری سیستم‌های داخلی بازدارنده وقوع جرایم مالی دارند. 

• گواهی Cr.FA یا Certified Forensic Accountant

این گواهی معتبر، از طریق ACFEI یا کالج ممتحنین آزمون حسابداری قضای آمریکا به حسابدارهای برخوردار از شرایط و صلاحیت لازم طی شرکت در آزمونی اعطا می‌شود. 

• گواهی CFF یا Certified Financial Forensics

مؤسسه حسابداران رسمی آمریکا یا همان AICPA مسئول اعطای این گواهی‌نامه به حسابداران رسمی است که دارای تخصص لازم در حسابداری قضایی بوده و مجوز لازم را دارند. 

حتما بخوانید: با انواع شاخه‌های رشته حسابداری بیشتر آشنا شوید 

جمع بندی

آنچه در مقاله حسابداری قضایی خواندید:

• Judicial accounting عبارت است از: استفاده از ابزارها و مهارت های حسابداری برای حل و فصل منازعات حقوقی.
• از وظایف کارشناس Judicial accounting می توان به این موارد اشاره کرد: تحلیل و توسعه نرم افزارهای Accounting، تنظیم قرارداد، رسیدگی به مسائل قضایی شرکت، بررسی وضعیت دعاوی حقوقی و غیره.
• تفاوت Judicial accounting با حسابرس در این است که حسابرس در پیشگیری از جرایم مالی حضور دارد و پس از ارتکاب جرم مسئولیتی در قبال رسیدگی به آن ندارد.
• درآمد حسابدار قضایی در ایران در سال 1401 در حدود 15 تا 45 میلیون تومان است.

سوالات متداول