کسورات حقوق و دستمزد چیست؟
- مهر 9, 1401
نرم افزار حسابداری » کسورات حقوق و دستمزد چیست؟
فهرست مطالب
حقوق و دستمزد بخش مهمی از مباحث مرتبط با نرم افزار حقوق و دستمزد در حسابداری را تشکیل میدهند. از آنجایی که فرایند محاسبه دستمزد، فرایند پرتکرار و مهم در حسابداری یک واحد کسب و کار در طول دوره مالی است؛ محاسبه کسورات حقوق و دستمزد نیز فرایندی ثابت در روند کار حسابداران است. از طرف دیگر، محاسبه کسورات برای کارکنان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا حقوق خالص آنها یا به عبارت دیگر، خالص دریافتی آنها بعد از محاسبله این مبلغ مشخص میگردد.
مفاهیم مرتبط با کسورات حقوق و دستمزد
برای درک بهتر مفهوم کسورات حقوق و دستمزد، بهتر است به تعریف چند مفهوم مشخص در حوزه محاسبه دستمزد در حسابداری بپردازیم. باید در نظر داشته باشید که حقوق و دستمزد به صورت معمول به دو نوع پرداختی متفاوت اشاره دارند. بر همین اساس میتوان چنین گفت:
حقوق بیشتر به مبلغ پرداختی به کارکنان اشاره دارد و معمولا براساس توافق طرفین به صورت ماهیانه و یا در بازههای زمانی مشخص پرداخت میشود. به پرداخت های ساعتی و یا روزانه (مجموع پرداختی های ساعتی در انتهای روز کاری) دستمزد گفته میشود. برای مثال حق الزحمه مدرس خصوصی زبان در انتهای ساعت کاری نمونهای از این پرداخت است و معمولا مبلغ آن، پیش از انجام کار و یا ارائه خدمات مورد توافق طرفین قرار میگیرد. یکی دیگر از مفاهیم مرتبط با حقوق و دستمزد، مفهوم حقوق ناخالص در برابر حقوق خالص است که در ادامه بیشتر به آن میپردازیم.
حقوق ناخالص در حقوق و دستمزد
در زمان محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان با نرم افزار حسابداری، مجموع حقوق پایه و مزایای تعریف شده برای هر کارمند به صورت مجزا محاسبه میشود. این مبلغ به عنوان حقوق ناخالص فرد در نظر گرفته میشود؛ اما در عمل این مبلغ به فرد پرداخت نمیشود. مبلغ نهایی بعد از محاسبه حقوق خالص به فرد پرداخت خواهد شد.
مبلغ حقوق پایه کارکنان در هر سال توسط شورای عالی کار متشکل از نمایندگان دولت و کارکنان و کارگران تعیین میشود. حداقل حقوق پایه ماهیانه در سال 1401 برای 30 روز کار برابر با ۴۱,۷۹۷,۵۰۰ است. در ماههای 31 روزه مبلغ حقوق روزانه در 31 ضرب میشود. حقوق پایه برای ماههای 31 روزه برابر با 43190750 است.
لیست حقوق و مزایای مندرج در قانون کار سال 1401
حقوق خالص
حقوق خالص فرد بعد از کسر مبالغ کسورات مندرج در فیش حقوقی فرد به دست میآید. برخی از این ردیف های کسورات حقوق و دستمزد، ثابت هستند و هر ماه بر مبنای قانون از حقوق ناخالص کارکنان کسر میشوند. برای مثال میتوان به مبلغ سهم بیمه کارکنان اشاره کرد که به صورت ثابت از حقوق کارکنان کسر میشود. اما در مقابل برخی از ردیف های کسورات حقوق، به صورت موقت و یا بر مبنای توافق کارمند و کارفرما از حقوق ناخالص کسر میشوند. برای نمونه میتوان به مبلغ مساعده اشاره کرد که ممکن است برای یک یا چند ماه محدود از حقوق کارمند کسر شوند.
کسورات حقوق و دستمزد
در این بخش به بررسی دقیق کسورات حقوق و دستمزد در قانون کار میپردازیم. در نظر داشته باشید که بخشی از این کسورات به صورت توافقی بین کارفرما و کارکنان در حقوق افراد لحاظ میشود و مبلغ و درصد آن میتواند در شرایط مختلف متغیر باشد. حسابداران حقوق برای محاسبه سادهتر و سریعتر دستمزد کارکنان در انتهای هر ماه، از ابزارهای مختلفی مانند نرم افزار حقوق و دستمزد استفاده میکنند. با توجه به تنوع قراردادها و کسورات حقوق، نرم افزاری که قابلیت تعریف فرمول های حقوق متفاوت و متنوع را داشته باشد، انتخاب بهتری برای حسابداران خواهد بود.
مطالعه بیشتر: نرم افزار حسابداری شرکتی
کسورات مزایا
همانطور که در بالا اشاره کردیم، ماهانه مبالغی به عنوان مزایای به حقوق کارکنان اضافه میشود. اما باید در نظر داشته باشید که برخی از ردیف های مزایا در قانون مشمول برخی کسورات مانند مالیات میشوند. کسورات مزایا در هر ماه از حقوق ناخالص کسر میشوند.
کسورات صندوق اجرا
این مورد از کسورات حقوق و دستمزد براساس قانون به کارفرما تکلیف میشود. بر اساس قانون و در صورتی که فرد از طرف دادگاه (قوه قضاییه) ملزم به پرداخت مبلغ مشخصی به نهاد و یا فرد مشخصی شود، این مبلغ به صورت ماهیانه از حقوق وی کسر و به حساب قوه قضاییه، فرد و یا نهاد مورد نظر واریز میشود.
در این رابطه میتوان دو حالت را در نظر گرفت:
- ممکن است فرد شاغل (کارگر و یا کارمند)، در دادگاه محکوم به پرداخت بدهی به شخص حقیقی و یا حقوقی شود؛ و از پرداخت آن استنکاف (خودداری) کند. در این صورت، دادگاه و قاضی این اختیار را داراست که حکم کسر مبلغ بدهی از فیش حقوقی فرد بدهکار را صادر کند. اما اگر مبلغ بدهی از سقف حقوق فرد بیشتر باشد، قاضی تعیین میکند که مبلغی به عنوان قسط و به صورت ماهیانه از حقوق کارگر کسر شود.
- دوم فرد شاکی و طلبکار، خود کارفرماست. این شکایت ممکن است در پی خسارت باشد که کارمند و یا کارگر به کارفرما وارد کرده است. قانون به قاضی این اختیار را داده است که در صورت اثبات خسارت و تقصیر کارمند، به کسر مبلغ خسارت به صورت یکجا و قسط بندی شده از حقوق کارگر یا مارکمند حکم دهد.
کسورات توافق بین کارفرما و کارمند
این کسورات حقوق و دستمزد جنبه قانونی ندارد و تنها با توافق کارمند/کارگر و کارفرما در حقوق لحاظ میشود. مبلغ این کسورات بنا به توافق طرفین به صورت یکجا و یا قسط بندی شده از حقوق کارکنان کسر میشود.
- وام
شامل هر وامی که کارفرما به کارمند و یا کارگر اعطا میکند. وام مسکن یکی از این نمونه هاست. اقساط وام های ضروری نیز میتواند در همین ردیف و یا به عنوان ردیفی مجزا تعریف شود. - مساعده
منظور از مساعده مبلغی است که کارگر و یا کارمند پیش از موعد پرداخت حقوق از کارفرما دریافت میکند و مبلغ آن به صورت یکجا و یا قسطی از حقوق فرد کسر میشود. - پیش پرداخت حقوقی: در صورت پرداخت مبلغ پیش از شروع به کار و یا انجام پروژه، کارمند و یا کارگر، پیش پرداخت حقوق دریافت کرده است و مبلغ آن بنا به توافق به صورت قسطی و یا یکجا از حقوق کارمند کسر میشود.
- انواع قسط و یا بدهی به شرکت های تعاونی
در صورت خرید از تعاونی مجموعه کسب و کار و پرداخت اقساطی، کارفرما میتواند مبلغ مورد نظر را از حقوق کارمند و یا کارگر کسر کند.
بیشتر بخوانید: نرم افزار انبارداری
سهم کارمند و یا کارگر از حق بیمه
در صورت بیمه شدن کارمند و یا کارگر، حق بیمه بنا به درصدی که در قانون کار تعریف شده است بین کارفرما و کارگر تقسیم میشود. از همین رو، هر ماه مبلغ سهم کارگر از بیمه به عنوان بخشی از کسورات حقوق و دستمزد، از حقوق ناخالص وی کسر میگردد.
براساس قانون کار، مجموع مبلغ پرداختی حق بیمه توسط کارفرما و کارمند، 30 درصد حقوق پایه را تشکیل میدهد. بر همین اساس، سهم طرفین به شرح زیر است:
- 7 درصد سهم کارمند یا کارگر از حق بیمه
- 23 درصد سهم کارفرما از حق بیمه
- در نظر داشته باشید که از 23 درصد سهم کارفرما، 3 درصد بابت بیمه بیکاری و 20 درصد بابت بیمه تامین اجتماعی پرداخت میشود.
در کل مبلغ کسر شده توسط کارفرما به دو صندوق بیمه بیکاری (3 درصد) و صندوق تامین اجتماعی واریز میشود. در صورت استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد پارمیس، کلیه امور مرتبط با حقوق از جمله محاسبه حق بیمه کارکنان به صورت مکانیزم انجام میشود و در نهایت به فایل بیمه و بانک حقوق کارکنان نیز دسترسی خواهید داشت. از این طریق احتمال بروز خطای انسانی به حداقل میرسد تا از بروز خسارات ناشی از جریمه و غیره جلوگیری کنید.
باید بدانید: نرم افزار CRM
مالیات حقوق و دستمزد
یکی از وظایف کارفرما در محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان در هر ماه، محاسبه مالیات حقوق و دستمزد کارکنان و ارائه آن به سازمان های دولتی مربوطه (دارایی) است. بر همین اساس، ردیف های حقوقی مشمول مالیات و معاف از مالیات از حقوق کارکنان شناسایی میشود و مبلغ مالیات به عنوان کسورات از حقوق افراد کسر میشود.
در هر سال دولت مبلغی را به عنوان کف (حداقل حقوق) برای پرداخت مالیات در نظر میگیرد و کلیه کارکنانی که حقوق آنها برابر با این مبلغ و یا از آن بیشتر است موظف به پرداخت مالیات متناسب با حقوق خود هستند. افرادی که دریافتی آنها پایین تر از این مبلغ است، از پرداخت مالیات حقوق و دستمزد معاف هستند.
جدول ردیفهای حقوقی مشمول مالیات
براساس قانون مزایا و ردیف های حقوقی زیر شامل مالیات میشوند.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی کسورات حقوق و دستمزد پرداختیم و جزئیات هر یک از این کسورات را مورد بررسی قرار دادیم. در کل خالص دریافتی کارکنا در هر ماه پس از اعمال کسورات حقوق مشخص میشود. بخشی از این کسورات به صورت توافقی بین کارفرما و کارکنان شکل میگیرند و بهتر است در هنگام انعقاد قرار و یا دریافت تسهیلات از کارفرما، نسبت به آگاهی و توافق بر سر جزئیات آن اقدام کنید.
حتما مطالعه کنید: پایانه فروشگاهی
سوالات متداول
- چه درصدی از حق بیمه از حقوق کارگر کسر میشود؟
کارگر موظف است 3 درصد از حق بیمه خود را به صورت ماهیانه و از طریق کارفرما به صندوق تامین اجتماعی پرداخت کند. کارگران و کارکنان میتوانند با استعلام وضعیت بیمه و پرداختی های آن ، از عملکرد کارفرما در خصوص پرداخت حق بیمه آگاه شوند. - آیا اضافه کاری مشمول مالیات میشود؟
بله اضافه کاری همانند شب کاری، نوبت کاری مشمول مالیات میشود. - آیا حقوق پایه شامل مزایا میشود؟
خیر، حقوق پایه، به حقوقی گفته میشود هر ساله توسط شورای عالی کار تعیین میشود و از ضرب تعداد روزهای ماه در حقوق روزانه حاصل میشود. حداقل حقوق پس از اضافه کردن مزایای قانونی و اعمال کسورات حقوق و دستمزد تعیین میشود.