سوالی که معمولا برای بیشتر صاحبان کسب و کار بوجود می آید، تفاوت میان حسابدار مالی و حسابدار مدیریتی است، زیرا هر کدام به ظاهر کاری یکسان انجام میدهند ولی در اصل مسیرهای شغلی گوناگونی را طی کرده و اطلاعات مختلفی را ارائه مینمایند. به طور کلی، حسابدار مالی به جمع آوری اطلاعات حسابداری در صورتهای مالی میپردازد و اطلاعات جمع آوری شده از حسابهای مالی را برای ارائه به شرکت های خارجی و اداره مالیاتی و مراجع قانونی اماده میکند در حالی که حسابدار مدیریتی اطلاعات برای تصحیح و تحلیل فرآیندهای داخلی و سیر مسیر پیشرفت شرکت اماده و ارئه میکند.

12 تفاوت میان حسابدار مالی و حسابدار مدیریتی به شرح زیر میباشد:

1-تراکم اطلاعات: گزارشات حسابدار مالی اساسا بر مبنای کل یک کسب و کار ارائه میشود اما حسابدار مدیریتی همیشه در سطوح دقیق تری از کسب کار گزارش تهیه میکند مانند مقدار سود کسب شده برای هر محصول، خط تولید، مشتریان و علایق آنها و منطقه جغرافیایی.

2-کارایی: گزارشات حسابدار مالی بر سودآوری و در نتیجه کارایی یک کسب و کار تاکید دارد در حالی که گزارشات حسابدار مدیریتی به طور خاص به این میپردازد که چه چیزی باعث رخ دادن مشکل خاصی شده و چگونه میتوان این مشکل را حل نمود.

3-اطلاعات ثبت شده: حسابداری مالی مستلزم آن است که سوابق مالی و ترازنامه ها و در مجموع همه مدارک مالی و مالیاتی نگهداری و بایگانی شود تا بتوان بعدا به صورت قانونی از آنها استفاده شود اما حسابداری مدیریتی اغلب با برآوردها و تخمین ها روبه رو است و کمتر اسناد مالی قابل اسناد را نگهداری میکند.

4- تمرکز گزارشات: در حسابداری مالی تمرکز گزارشات بر روی صورتهای مالی است که در داخل و خارج از شرکت بوجود می آید اما در حسابداری مدیریتی بیشتر بر روی گزارشات عملیاتی تمرکز میشود که فقط در شرکت بوجود می آید.

5-استاندارها: حسابداری مالی باید بر طبق استانداردهای تعیین شده توسط مراجع قانونی فعالیت نماید در حالی که حسابداری مدیریتی به دلیل اینکه در داخل شرکت استفاده خواهد شد، نیازی به مطابقت با استانداردهای قانونی ندارد.

بهترین نرم افزار حسابداری چیست؟

7-بازه زمانی: : حسابداری مالی مربوط به نتایجی است که در حال حاضر به دست آمده است اما حسابداری مدیریتی ممکن است از طریق پیش بینی هایی که انجام میدهد به اینده مرتبط شود.

8-زمان سنجی: : حسابداری مالی مستلزم آن است که گزارش های مالی را پس از پایان دوره حسابرسی صادر نماید در حالی که در حسابداری مدیریتی ممکن است گزارشات مکرر و در فواصل کوتاه زمانی تولید شود زیرا این گزارشات دارای اهمیت زیادی هستند و هر زمانی که مدیران احساس نیاز و یا خطر نمایند باید به آنها دسترسی پیدا کنند.

9-ارزش گزاری: حسابدار مالی دارایی ها و بدهی ها را ارزیابی میکند و بنابراین با اختلالات ارزی و پولی و نواسانات درگیر است اما حسابداری مدیریتی نه تنها با ازرش اقلام در ارتباط است بلکه با بهره وری و سودآوری اقلام نیز در ارتباط میباشد.

10-مورد استفاده از اطلاعات: اطلاعات حسابدار مالی برای افراد خارج از شرکت مانند دولت، سازمان مالیاتی، شرکا، وام دهندگان، بانک ها و غیره استفاده میشود ولی اطلاعات حسابدار مدیریتی برای استفاده داخلی توسط مدیران و کارمندان تولید میشود.

11-ماهیت اطلاعات: : اطلاعات مالی فقط ماهیت مالی دارند ولی اطلاعات مدیریتی هم ماهیت مالی و هم ماهیت غیر مالی دارند.

12-محدودیت های قانونی: حسابدار مالی دارای محدودیت های قانون و مالیاتی است اما حسابدار مدیریتی هیچگونه محدودیتی ندارد.

در نتیجه موارد بالا به این نتیجه میرسیم که وجود حسابدار مالی در یک شرکت به صورت ضروری تلقی شده ولی حسابدار مدیریتی به صورت یک انتخاب مطرح است که در صورتی که صاحب شرکت خواهان افزایش بهره وری و سودآوری باشد میتواند به استخدام حسابدار مدیریتی مبادرت ورزد.

برای گرفتن خروجی PDF گزارشات و ... در نرم افزار حسابداری پارمیس پلاس، لازم است نرم افزار Foxit PDF Creator یا PDF Factory را دانلود و روی سیستم نصب نمایید.

بعد از نصب این نرم افزار، یک پرینتر مجازی روی سیستم ایجاد می شود که شما می توانید دستور پرینت را با انتخاب Foxit PDF به عنوان پرینتر پیش فرض بدهید و فایل PDF مورد نظر را در مسیر دلخواه ذخیره نمایید.

دستورالعمل:

ابتدا از گزارش مورد نظر نمایش گرفته، سپس از منوی ابزار بالای گزارش گزینه print setup را بزنید و Foxit PDF را به عنوان پرینتر انتخاب و ok کنید. سپس گزینه print را زده و دستور پرینت را می دهیم و فایل را در مسیر دلخواه ذخیره می کنیم.

بدهی ها (Liability)

در حالت کلی بدهی ها معادل تعهدات شرکت به بستانکارانش می باشد و در ترازنامه سه گروه بدهی وجود دارد که در ذیل توضیح می دهیم.

بدهی هایی که باید در طول یک چرخه عملیاتی و یا یک سال مالی (هر کدام که طولانی تر است) پرداخت گردند را بدهی های جاری گویند.از ویژگی های این نوع از بدهی ها می توان به اقلامی که شامل سر رسید کمتر از یک دوره مالی دارد اشاره کرد که در ترازنامه در مقابل داراییهای جاری قرار می گیرند و باید از بخش داراییهای جاری تسویه و پرداخت شوند.

هر دو گروه دارای سر رسید مشابه هستند و انتظار نمی رود که برای تسویه تعهدات جاری وام (نرم افزار تسهیلات) یا مطالبات بستانکاران شرکت اقدام به فروش زمین، ساختمان و یا سایر اقلام دارایی ثابت خود نماید.

بستانکاران، اسناد پرداختنی، وام ها و هزینه های تعهد شده مانند حقوق و دستمزد (نرم افزار حقوق و دستمزد) از نمونه های این نوع از بدهی ها می باشد.

در طرف دیگر بدهی های بلند مدت وجود دارند که جرء گروهی از تعهدات شرکت به حساب می آیند که می توانند در مدت بیشتر از یک سال پرداخت شوند بنابراین سر رسید این بدهی ها بیشتر از یک سال است.

هدف اصلی این گروه از بدهی ها تنها کسب داراییهای سرمایه ای در شرکت ها است، محل پرداخت این بدهی ‌ها عواید ناشی از سرمایه‌گذاری‌های شرکت از محل همین بدهی‌ها است. برخی از انواع این بدهی‌ها شامل وام بلند مدت پرداختنی، اسناد بلند مدت پرداختنی، اوراق قرضه بلند مدت و …

حقوق صاحبان سهام (Shareholders Equity)

منافع صاحبان اصلی موسسه در یک شرکت نشان دهنده حقوق صاحبان سهام است. داراییهای شرکت از دو طریق بدست می آید:

1. آورده سهامداران (نقدی و غیر نقدی)

2. ایجاد بدهی

حقوق صاحبان سهام شامل بخشی از داراییها است که توسط صاحبان شرکت (سهامداران) تامین می شود که از مهم ترین اجزای این بخش میتوان به ترازنامه سرمایه، سود و زیان سنواتی، اندوخته قانونی و سایر اندوخته‌ها و صرف سهام اشاره کرد.

ترازنامه شرکت الف – سال مالی ۱۳۹۰

صورت سود و زیان

 خلاصه ای از درآمدها و هزینه های یک واحد تجاری که در یک دوره زمانی که معمولا 1 ماهه، 3 ماهه، 6 ماهه و یکساله است را صورت سود و زیان گویند. در واقع این صورت مالی نشان دهنده سود یا زیان شرکت است که نتیجه عملیات و تصمیمات مالی شرکت در طول یک دوره مالی مشخص (دوره مالی) را برآورد می کند و به صورت خلاصه در قالب صورت مالی سود و زیان نشان می دهد.

به صورت مالی سود و زیان، صورت حساب درآمد یا صورت حساب عملیات نیز گفته می شود و عملکرد واحد تجاری را در یک دوره زمانی مشخص بیان می کند.

گزارشی که سود و زیان ارائه می دهد به دو صورت می باشد:

روش تک مرحله ای: در این روش باید کلیه درآمدها ذکر شود سپس کلیه هزینه ها در ادامه و زیر آن آورده شود. حاصل تفاضل آنها سود یا زیان البته قبل از کسر مالیات است.

روش دو مرحله ای: در این روش نیز ابتدا باید درآمدهای عملیاتی و سپس هزینه های عملیاتی را پشت سر هم ذکر کرد سپس تفاضل این دو سود یا زیان ناویژه را به نشان می دهد، حال در ادامه باید درآمدهای غیر عملیاتی و هزینه های غیر عملیاتی را مثل قبل بیاوریم که در این صورت حاصل تفاضل این دو را از سود ناویژه کسر می کنیم.

نکته: سود یا زیان قبل از کسر مالیات بدست می آید، ما با کسر مالیات به سود یا زیان بعد از کسر مالیات یا سود یا زیان ویژه بدست می آید.

نکته: مهم ترین بخش صورت سود و زیان بخش پایانی آن یعنی سود و زیان ویژه است.

در صورت حساب سود و زیان چه اقلامی با اهمیت هستند؟

در حالت کلی اقلام با اهمیت در صورت سود و زیان همان درآمدها و هزینه ها است.

درآمدها: افزایش در حقوق صاحبان سهام به جز در مواردی که به آورده صاحبان سهام مربوط می شود را درآمد گویند که به دو دسته کلی تقسیم می شوند.

درآمدهای عملیاتی: مجموعه درآمدهایی هستند که در پایان فعالیتی که در راستای اساسنامه و با هدف رسیدن به هدف خاصی که برای آن به وجود آمده است بدست می آیند. جنبه دائمی و پایدار این گروه از درآمدها با توجه به اصل تداوم شرکت می باشد. استمرار رشد این گروه از درآمدها نقطه قوت یا ضعف شرکت را مشخص می کند.

درآمدهای غیر عملیاتی: درآمدهای غیر عملیاتی شرکت گروهی از درآمدها هستنند که در قالب اساسنامه شرکت نیستند. به عنوان نمونه شرکت تصمیم به خرید زمینی می گیرد که مازاد بر نیاز شرکت است، بنابراین زمانی که تصمیم به فروش آن قطعه زمین می گیرد؛ درآمد کسب شده از آن جزء درآمدهای غیر عملیاتی قرار می گیرد.

از جمله دلایل غیر عملیاتی بودن این گروه از درآمدها به صورت زیر است:

1. تحصیل دارایی به منظور افزایش قیمت در آینده نزدیک و کسب عایدی توسط شرکت پس از فروش نبوده است.

2. فروش این بخش از دارایی نتیجه تصمیمات مدیریتی  در جهت استفاده تهیه از دارایی صورت گرفته است.

3. هدف از تاسیس شرکت در اساسنامه خرید و فروش این دارایی‌ها نیست.

4. این گونه از درآمدها تکرار پذیر نیستند. ناپایدار نیستند و سود حاصل از آنها قابل برنامه‌ریزی نیست.

نکته: در برخی موارد پیش می آید که درآمدهای غیر عملیاتی با ثبات و ادامه دار شوند در این حالت این بخش از درآمدهای غیر عملیاتی را از نظر ماهیت مانند درآمدهای مالیاتی در نظر میگیرم.

هزینه ها

یک مفهوم کلی برای شناختن هزینه ها این است که کاهش حقوق صاحبان سهام به جز در مواردی که به ستانده صاحبان سهام مربوط می شود گویند. هزینه ها دارای انواع مختلفی هستند که در ذیل به آنها اشاره می کنیم.

بهای تمام شده کالا (قیمت تمام شده کالا): شرکت برای محصولات خود هزینه هایی را مصرف می کند که به آنها بهای تمام شده (نرم افزار بهای تمام شده) کالا گویند، این نوع از هزینه ها به صورت مستقیم در تولید دخالت دارد و یا زمینه های لازم برای تولید کالا را فراهم می کند.

بهای تمام شده دارای عناصری می باشد که عبارت است از:

الف) مواد اولیه مستقیم: تشکیل دهنده بخش اصلی محصول هستند.

ب) دستمزد مستقیم تولیدی: حقوق و دستمزدی (نرم افزار حقوق و دستمزد) که به پرسنل واحد تولید پرداخت می گردد زیرا نتیجه عملکرد آنان به تولید محصول منتهی می شود.

ج) سربار: به جزء هزینه هایی که برای تولید صرف می کنیم و هزینه های حقوق دستمرد پرسنل، هزینه های باقی مانده را هزینه های سربار می گوییم به عنوان مثال هزینه تعمیرات و نگهداری ماشین الات تولیدی. می توان گفت که این نوع از هزینه ها برای ادامه جریان تولید مورد نیاز هستند اما نمی توانیم آنها را به محصول خاصی نسبت بدهیم.

یک نکته بسیار مهم در زمینه بهای تمام شده کالا (نرم افزار بهای تمام شده کالا)، این است که بیشترین بخش بهای تمام شده کالا (نرم افزار بهای تمام شده کالا) در کدام ردیف قرار می گیرد زیرا دانستن این موضوع در پیش بینی عملکرد آینده شرکت بسیار تاثیر گذار است.

به عنوان نمونه هزینه شرکت های سیمانی به نوعی مربوط به هزینه های انرژی است بنابراین دانشتن این موضوع در چشم انداز مثبت می تواند تاثیراتی را بگذارد.

سایر هزینه های غیر عملیاتی: هزینه های غیر عملیاتی به هزینه هایی غیر از بهای تمام شده کالا (نرم افزار بهای تمام شده کالا)، هزینه های اداری و مالی و توزیع و فروش گویند زیرا این دسته از هزینه ها دائمی نیستند و با نوع عملکرد شرکت مرتبط نیستند.

سایر هزینه های عملیاتی: هزینه هایی مانند هزینه های فروش، بازاریابی و هزینه های مالی و اداری شرکت که ارتباط مستقیمی با هزینه های تولید کالا دارند گویند و نمی توانیم آنها را حذف کنیم زیرا از الزامات بقای سازمان هستند.

هزینه های مالی: هزینه های دریافت وام (نرم افزار تسهیلات) و تامین مالی شرکت جزء هزینه های مالی شرکت محسوب می شوند، این هزینه ها دارای اهمیت خاصی هستند به همین دلیل است که دارای طبقه بندی خاصی هستند. البته این نوع از هزینه ها دارای هزینه بهره و سایر هزینه های مرتبط با وام (نرم افزار تسهیلات) است.

انواع سود و زیان محاسبه شده برای شرکت ها:

سود و زیان ناویژه: در صورتی که درآمدهای عملیاتی را از بهای تمام شده کالا (نرم افزار بهای تمام شده کالا) کم کنیم این نوع از سود و زیان بدست می آید. در واقع این سود وزیان عایدی اصلی که برای شرکت به وجود می آید را نشان می دهد.

سود و زیان عملیاتی: این نوع سود و زیان نتیجه اضافه و یا کسر سایر درآمدها، هزینه های عملیاتی از سود و زیان ناویژه است. گزارشی که این سود و زیان بدست می آید نشاندهنده خالص درآمدهای شرکت است که عملیات اصلی و تولیدی (نرم افزار حسابداری تولیدی) است.

سود و زیان ویژه: منافع مالی یک شرکت در پایان یک دوره مالی در این نوع از سود و زیان مشخص می شود. برای تهیه این گزارش ابتدا باید درآمدها و هزینه های غیر عملیاتی و مالی را کسر و یا اضافه کنیم البته از از عدد بدست امده مالیات کسر شود سود و زیان ویژه بدست می آید.

این سود یا زیان بیان کننده سهمی از کل عملیات دوره‌های مالی شرکت است که در صورت نبود زیان انباشته در صورت‌های مالی، قابلیت تقسیم بین سهامداران را دارد.

نکته ۱: در صورت سود و زیان شرکت‌های تولیدی (نرم افزار حسابداری تولیدی) معمولا در پایین صورت مالی، جداول ظرفیت تولید شرکت قرار داد.  در این جداول بر اساس تنوع محصول ظرفیت اسمی سال مالی جاری و سال مالی آینده به تفکیک، درکنار هم قرار می‌گیرند.

نکته ۲: در مورد شرکت‌های سرمایه‌گذاری به دلیل آنکه سود این شرکت‌ها در پایان سال مالی و پس از برگزاری مجامع شناسایی می‌شود، عمدتاًً این شرکت‌ها سال مالی خود را منتهی به ۳۰ آذرماه قرار می‌دهند تا بتوانند سود حاصل  را محاسبه نمایند.

نکته ۳: در بررسی صورت سود و زیان شرکت‌ها، شناخت نوع فعالیت شرکت از نظر بازار فروش و هزینه های فصلی حائز اهمیت است. برخی از شرکت‌ها و صنایع در دوره‌های خاص از سال مقدار فروش و یا هزینه‌هایشان افزایش می‌یابد. آگاهی از این موضوع می‌تواند سرمایه‌گذاران را از اتخاذتصمیم‌های هیجانی در زمان افزایش درآمد یا هزینه فصلی باز دارد. 

نمونه صورت سود و زیان شرکت الف- سال مالی ۱۳۹۰

 یکی از روش هایی که سرمایه گذاران از آن برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه استفاده می کنند تحلیل بنیادی است زیرا استفاده از این روش باعث می شود تا سرمایه گذار در طول بلند مدت سود مناسبی را دریافت کند. در این میان یکی از گام های اصلی در تحلیل بنیادی بررسی مواردی است که جزء اصول فاندامنتال است که در ذیل آنها را معرفی می کنیم.

1. بررسی وضعیت مالی شرکت ها (استفاده از صورت های مالی)
2. سودآوری شرکت ها
3. تصمیم گیری برای انتخاب سهام شرکت ها 

برای ارزیابی وضعیت مالی شرکت ها و سوددهی شرکت ها باید به سراغ اولین و اساسی ترین معیارهای سنجش وضعیت مالی یعنی استفاده و بررسی صورت های مالی برویم زیرا صورت های مالی هستند که به صورت شفاف اطلاعات مالی، دارایی ها و شرایط آنها و بدهی هایی که شرکت دارد را به ما نشان می دهند.

بنابراین برای ارزیابی وضعیت مالی شرکت ها و بنگاه های اقتصادی باید بتوانیم عناصر و اجزای تشکیل دهنده این صورت های مالی را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهیم زیرا این امر بسیار ضروری است.

هدف از ایجاد یک واحد اقتصادی چیست؟

هدف اصلی موسسین و سهامداران از ایجاد یک واحد تجاری کسب سود و منفعت است در واقع کسب سود از موارد مورد انتظار تامین کنندگان اصلی یک واحد تجاری به شمار می رود از طرفی عملکردها و فعالیت هایی که در یک واحد تجاری نمود مالی دارند را می توان در صورت های مالی مشاهده کرد.

صورت های مالی

مجموعه عملیات تامین مالی و فعالیت های سرمایه گذاری را به صورت خلاصه صورت های مالی گویند، گزارش هایی که از طریق صورت های مالی فراهم می شوند حاوی موارد مهم و اطلاعات پرکاربردی هستند که از آنها برای سرمایه گذاری و افزایش اعتبار از آنها استفاده می کنند.

گزارش ها حاوی اطلاعات مهم مالی هستند که بر مبنای موارد زیر تهیه می شوند.

• حاصل فعالیت بنگاه اقتصادی در یم دوره زمانی مشخص
• تنظیم بر اساس استانداردهای مشخص و بر مبنای اصول حسابداری
• استفاده برای پیش بینی و مقایسه شرکت ها

چه چیزی در تدوین صورت های مالی به عنوان هدف مطرح است؟

آنچه که در تدوین و تنظیم صورت های مالی به صورت یک هدف مورد بحث است ارائه اطلاعاتی از وضعیت مالی، عملکرد مالی و منعطف بودن واحد تجاری به صورتی خلاصه و طبقه بندی شده است (یکی از اصول مهم حسابداری طبقه بندی اطلاعات مالی است) است و اما این گزارشات باید به گونه ای باشد که برای استفاده کنندگان غایی این اطلاعات به صورت گزارشی، سودمند باشد تا بتوانند تصمیمات مرتبط را به درستی بگیرند.

صورت های مالی اساسی کدامند؟

صورت های مالی اساسی و مهم به چهار دسته تقسیم می شوند که عبارت است از: ترازنامه، صورت حساب سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع؛ البته این نکته نیز حائز اهمیت است که یادداشت هایی که به هرکدام از این صورت های مالی پیوست می شوند نیز از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

در صورت های مالی مفروضاتی نیز در نظر گرفته می شوند که در ذیل به معرفی آنها می پردازیم.

• صورت‌های مالی با استفاده از سیستم حسابداری تعهدی و اصل تطابق تهیه می‌شوند.
• صورت‌های مالی با فرض تداوم فعالیت شرکت تهیه می‌شوند.
• صورت‌های مالی با فرض محافظه‌کاری تهیه می‌شوند.
• الزام به افشای کامل هر گونه ارقام یا اعداد اضافی در یادداشت‌های ضمیمه وجود دارد.

ترازنامه

یکی از صورت های مالی اساسی ترازنامه است که اقلام دائمی واحد تجاری در پایاین یک دوره زمانی مشخص را به ما نشان می دهد بنابراین در این گزارش خلاصه ای از موارد زیر را می توان بدست آورد:

• دارایی ها
• بدهی ها
• سرمایه و حقوق صاحبان سرمایه

این گزارش در انتهای سال در شرکت ها ارائه می شود، ترازنامه گزارشی است که هدف اصلی از ارائه آن مشخص کردن میزان دارایی های (زمین، ساختمان، ماشین، وجه نقد و ...) و میزان بدهی های (حساب های پرداختنی و ..) شرکت ها است.

ترازنامه نشان دهنده وضعیت مالی شخصیت حقوقی یک شرکت در زمانی مشخص است بنابراین در مواردی از آن به عنوان صورت شرایط مالی و یا صورت وضعیت مالی نیز یاد می کنند. صورت مالی ترازنامه اطلاعات مهمی درباره وضعیت مالی شرکت ارائه می دهد که حاوی ساختار مالی، میزان نقدینگی و انعطاف پذیری شرکت است.

وضعیت مالی شرکت ها ممکن است شامل موارد زیر باشد که عبارت است از:

• منابع اقتصادی تحت کنترل
• ساختار مالی شرکت
• میزان نقدینگی
• توان بازپرداخت بدهی‌ها
• ظرفیت سازگاری با محیط عملیاتی شرکت

نکته: در حقیقت ترازنامه منعکس کننده بهای تمام شده تاریخی است اما در مواردی به اشتباه ترازنامه را منعکس کننده ارزش های جاری حساب های مختلف تلقی می کنند.

ترازنامه همانند صورت های مالی دیگر دارای اجزایی هستند که عبارت است از:

الف- دارایی‌ها

ب- بدهی‌ها

ج- سرمایه

با توجه به اجزای مذکور، اساس ترازنامه شرکت‌ها بر پایه معادله زیر قرار می‌گیرد که به آن معادله حسابداری می‌گویند:

سرمایه+ بدهی‌ها=دارایی‌ها

الف) دارایی ها (ASSET)

به اموال و یا منابع اقتصادی که متعلق به یک شرکت است دارایی گویند، برای اینکه بتوانیم یک قلم را در شرکت به عنوان دارایی محسوب کنیم باید ویژگی های زیر را در نظر بگیریم.

منبع اقتصادی باشد یعنی برای واحد تجاری منافع آتی داشته باشد

• در تسلط مالکانه واحد تجاری باشد
• قابل تبدیل به پول باشد

دارایی ها به دسته کلی دارایی های مشهود مانند زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا و دارایی های نامشهود مانند صورت حقوق مالی،

 امتیازات غیر قابل رویت (سرقفلی و ...) تقسیم می شوند که ممکن است ثابت و یا جاری باشند.

دارایی های موجود در ترازنامه به دسته کلی داراییهای ثابت (نرم افزار داراییهای ثابت) و دارایی های جاری طبقه بندی می شوند. دارایی های جاری به گروهی از دارایی ها گفته می شوند که دارایی قدرت نقدشوندگی بالایی هستند. این نوع از دارایی های دارای ویژگی های خاصی هستن یعنی در کوتاه مدت به صورت مستقیم و یا طی یک فرایند یا یک چرخه عملیاتی به وجه نقد تبدیل می شوند.

انواع دارایی های جاری شامل مواردی از قبیل وجوه نقد، بانک، سرمایه گذاری های کوتاه مدت، اسناد دریافتنی، بدهکاران، موجودی ها و اوراق بهادار قابل فروش هستند. نکته مهم در این زمینه این است که وجوه نقد و بانک به صورت ذاتی ماهیت نقد شوندگی را در کوتاه مدت دارا هستند. به داریی‌های جاری، سرمایه در گردش یا دارایی‌های در گردش هم گفته می‌شود.

چرخه عملیات یا چرخه فرایند در حسابداری به چه معناست؟

چرخه فرایند از چندین مرحله تشکیل شده است که از مرحله سرمایه گذاری و خرید مواد خام برای تولید کالا و خدمات شروع می شود و با مراحل جمع آوری وجه نقد از طریق فروش کالا یا خدمات پایان می پذیرد.

اجزای دارایی های جاری چیست؟

دارایی های جاری شامل موارد مختلفی است که به اختصار در ذیل توضیح می دهیم.

وجوه نقد و بانک: پول رایج، اسکناس، سکه، سپرده‌های بانکی و دارایی‌هایی که فورا قابل تبدیل به وجه نقد هستند، در این گروه از دارایی‌های جاری قرار دارند.

اسناد دریافتنی: مبالغ باقی‌مانده (موجود) نزد مشتریانی که کالا یا خد مات شرکت را خریداری کرده‌اند  ولی هنوز برای آن‌ها وجهی پرداخت نکرده‌اند.

موجودی کالا: ارزش ریالی موارد خام، در جریان ساخت و کالای ساخته شده که هنوز فروش نرفته است.

وراق بهادار قابل فروش: این اوراق بهادار، اوراقی هستند که در زمان نیاز به وجه نقد به سهولت معامله شده و به وجه نقد تبدیل می‌شود.

داراییهای ثابت (نرم افزار داراییهای ثابت) که نوع دیگری از دارایی ها در حسابداری محسوب می شوند، دارایی های غیر جاری شرکت به حساب می آیند و انتظار نمی رود که در چرخه فرایند (چرخه عملیات) به وجوه نقد تبدیل شوند.  به این نوع، دارایی های بلند مدت نیز می گویند.

این نوع از دارایی ها تمامی اقلامی که در سمت راست ترازنامه (دارایی ها) به جزء دارایی های جاری را شامل می شوند.

ویژگی های داراییهای ثابت (دارایی های غیر جاری)

برخلاف دارایی جاری فاقد قدرت نقدشوندگی بالا هستند و شرکت تصمیم به نقد کردن این دارایی‌ها در کوتاه مدت ندارد.

این گروه از دارایی‌‎ها مولد هستند؛ به این معنا که بطور مستقیم در فرایند تولید مشارکت دارند و یا اینکه برای تولید تسهیلات مهم و اساسی به‌عنوان مثال ماشین آلات تولیدی، ساختمان و… ایجاد می‌کنند.

داراییهای ثابت (نرم افزار داراییهای ثابت) به‌ غیر از زمین دارای استهلاک هستند.

داراییهای ثابت نامشهود نیز نوعی از داراییهای ثابت (نرم افزار داراییهای ثابت) محسوب می شود که منعکس کننده سرمایه گذاری های بلند مدت در شرکت است که از نمونه های آن می توان به حق اختراع و سرقفلی اشاره کرد.

 برای تهیه صورت های مالی استانداردهایی وجود دارد که باید بر اساس آنها صورت های مالی را تنظیم کنیم.در این مقاله نکات اصلی و مهمی که در استانداردهای حسابداری ذکر .شده را عنوان می کنیم

1– ارائه اطلاعاتی درباره وضعیت فعالیت های مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری در قالب اطلاعات طبقه بندی شده که می توان از آن ها برای اخذ تصمیمات اقتصادی استفاده کرد را صورت های مالی گویند. ( بند 2 )

2– هیئت مدیره یا سایر ارکان اداره کننده واحد تجاری مسئول تهیه و ارائه گزارش های صورت های مالی را بر عهده دارند. (بند 7 )

3- صورت های مالی که در مجموعه های کامل ارائه می شوند شامل موارد زیر هستند : ( بند1 )

الف) صورتهای مالی اساسی: 1- ترازنامه                     2- صورت سودوزیان

                                      3- صورت سودوزیان جامع   4- صورت جریان وجوه نقد

ب) یادداشتهای توضیحی

4- افشای استانداردهای حسابداری در یادداشت های توضیحی یک از روش های به کار گیری نامناسب استانداردهای حسابداری است که جبران نمی شود پس باید به آن ها توجه کرد. ( بند11)

5– شرایط گزارش صورتهای مالی به نحو مطلوب:

الف) انتخاب و انجام روش های حسابداری

ب) گزارش اطلاعات مرتبط،مطمئن،قابل مقایسه و مفهومی

ج)  گزارش اطلاعات اضافی (بند 13)

6– صورتهای مالی باید بر مبنای فعالیت پی در پی تهیه شود، مگر اینکه مدیریت قصد انحلال یا توقف عملیات واحد تجاری را داشته باشد. ( بند 22 )

7– مدیریت برای سنجش تداوم فعالیت، تمام اطلاعات موجود درباره ی آینده قابل پیش بینی (حداقل 12 ماه پس از تاریخ ترازنامه) را بررسی می کند. ( بند22)

8–به جز اطلاعات مربوط به جریان های وجوه نقدی، واحد تجاری باید صورت های مالی خود را بر مبنای تعهدی تنظیم کند. (بند 23)

9– بر اساس مفهوم تطابق، شناسایی و بررسی اقلامی در ترازنامه که با مفهوم دارایی ها و بدهی ها انطباق ندارد، مجاز نمی باشد. ( بند 24 )

10– باید ثبات رویه در ارائه صورتهای مالی رعایت گردد، مگر اینکه:

الف) تغییری کلی در ماهیت فعالیت واحد تجاری یا تجدید نظر در نحوه ارائه گزارشات مربوط به صورت های مالی حاکی از این باشد که تغییر مزبور به ارائه مناسب تر معاملات یا سایر رویدادها منجر شود.

ب) تغییر در نحوه ارائه، بر اساس یک استاندارد حسابداری الزامی می باشد. ( بند 25 )

11- تمام اقلام با درجه اهمیت بالا باید به طور تفکیک شده در صورتهای مالی ذکر گردد مبالغ کم اهمیت باید با مبالغ دارای ماهیت و کارکرد مشابه جمع گردد و نیازی به ارائه جداگانه آنها نیست.(بند27)

12- اطلاعاتی با اهمیت تلقی می شود که عدم افشای آن بر تصمیمات اقتصادی مصرف کنندگان که بر مبنای صورت های مالی اتخاذ می شود موثر واقع شود. (بند23)

13- دارایی ها و بدهی ها نباید با یکدیگر تهاتر شوند بدین معنا که دارایی شخصی به عنوان بدهی به شخص دیگری پرداخت نگردد مگر اینکه طبق استاندارد دیگری،الزامی یا مجاز باشد. (بند31)

14- اقلام درآمد و هزینه تنها زمانی تهاتر شوند که:

الف ) یک استاندارد حسابداری، تهاتر را الزامی یا مجاز کرده باشد.

ب) درآمدها و هزینه های غیر عملیاتی حاصل از معاملات واحد یا مشابه با اهمیت تلقی نگردند.(بند32)

15- تهاتر دو یا چند قلم دریافتنی و پرداختنی تنها زمانی مجاز است که توان واحد تجاری برای تسویه حساب از طریق پرداخت مبلغ یا عدم پرداخت و الزام دیگری به پرداخت مبلغ خالص تضمین شده باشد. (بند 34)

16- صورت های مالی باید ارائه دهنده اقلام مقایسه ای دوره قبل باشد مگر اینکه یک استاندارد حسابداری، نحوه عمل دیگری را مجاز یا الزامی کرده باشد. (بند 37)

17– هزینه های عملیاتی باید بر حسب کارکرد هزینه ها در واحد تجاری محاسبه گردد و در موارد خاص که انجام این امر مفید نباشد(بند62).

18– در روش دسته بندی بر مبنای کارکرد هزینه، هزینه ها بر حسب کارکرد به عنوان بخشی از قیمت تمام شده فروش، توزیع یا اداری دسته بندی می شود. (بند62)

از ویژگی های اصلی و ضروری مدیران اصلی در واحدهای اقتصادی به عنوان مثال در شرکت های دولتی میتوان به توانایی های باالقوه ای در جهت تصاحب منافع اقتصادی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم اشاره کرد.از منظر استانداردهای حسابداری،استانداردهای حسابرسی حقوق و مزایای مدیران در سازمان های دولتی و عمومی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

اهمیت توجه به استانداردهای حسابداری و کاربرد آن

اطلاعات مالی سازمان ها و نهادهای اقتصادی و تجاری را میتوان از منابع مختلف بدست آورد اما منبع اصلی که بر اساس آن میتوان اطلاعات مالی آن واحد اقتصادی را بررسی کرد صورت های مالی می باشد که در پایان دوره خاصی در آن سازمان یا نهاد تهیه و تنظیم می شود به همین دلیل کارشناسان خبره و متخصص در این زمینه در تلاش تهیه و تنظیم صورت های مالی با کیفیت بالا و مطلوب خود هستند.بر این اساس برای تهیه و تنظیم صورت های مالی مطلوب باید از قوانین و ضوابط درست و معتبر بهره بگیریم که در استانداردهای حسابداری به آنها اشاره شده است زیرا در این استانداردها نحوه بررسی رویدادهای مالی و بررسی وجود یا عدم وجود خطا در آن را به طور واضح مشخص کرده است.

ممکن است صورت های مالی یک سازمان برای استفاده مدیران آن سازمان در جهت بررسی عملکرد و نحوه ادامه روند تا حدودی بر اساس استانداردهای حسابداری انجام نشود اما برای ارائه گزارشات مالی برای استفاده کنندگان دیگر به غیر از مدیران آن سازمان به عنوان مثال برای سهام دارارن شرکت،دولت و ... نیازمند بهره گیری از استانداردهای معتبر حسابداری هستیم تا عملکرد مالی سازمان مورد نظر را به بهترین وجه ممکن گزارش کنیم.

در چه صورت میتوانیم تغییراتی در استانداردهای حسابداری اعمال کنیم ...

اساس استانداردهای حسابداری بر مبنای "مفاهیم نظری گزارشگری مالی" تدوین گشته است و به گونه ای تنظیم شده تا نیازمندی های متغیر یک واحد اقتصادی را در تهیه گزارش های مالی مطلوب با توجه به شرایط موجود برای اعمال تغییرات جدید پذیرا باشد بر اساس همین روند استاندارهای منظور شده در استانداردهای حسابداری در جهت بهبود کیفیت و بر مبنای نیازهای متغیر موجود در جامعه میتواند دستخوش تغییرات مورد نظر گردد و یا بتوان استانداردهای حسابداری جدیدی را تنظیم و انتشار داد.

تنظیم استانداردهای حسابداری در جامعه حسابرسی 

بر اساس قانون تشکیل سازمان حسابرسی ایران از جمله وظایف این سازمان تدوین و تنظیم استانداردهای حسابداری می باشد بر اساس بندهای موجود در این قانون منبع تخصصی و رسمی تنظیم قوانین و ضوابط استانداردهای حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی کشور اعلام گردیده است به گونه ای که اگر در گزارشات و صورت های مالی از استانداردهای تدیون شده سازمان حسابرسی بهره ای گرفته نشود این صورت ها در مراجع دولتی فاقد اعتبار می باشند.

سازمان حسابرسی کل کشور در راستای نیل به اهداف خود در زمینه عمل به وظایف خود یعنی تدوین استانداردهای حسابداری ملی که تابعی از استانداردهای حسابداری بین المللی می باشد و اهم چارچوب مفاهیم نظری صورت های مالی به وسیله تعریف استانداردهای حسابداری در کمیته تدوین و تائید آنها در کمیته فنی و نهایتا تصویب در مجمع عمومی سازمان حسابرسی مبادرت می کند.

مختصری درباره مالیات بر ارزش افزوده

هرگونه ماليات بر ارزش افزوده پرداخت شده در زمان خريد توسط مؤديان اعم از واردكنندگان، توليدكنندگان، توزيع‌كنندگان و صادركنندگان كه در اين نظام مالياتي به‌عنوان عامل وصول و نه پرداخت‌كننده ماليات محسوب مي‌شوند، طلب ايشان از دولت محسوب شده و به‌صورت فصلي با سازمان امور مالياتي تسويه مي‌شود. تسويه مطالبات مؤديان بابت ماليات‌هاي پرداختي ايشان در زمان خريد، يا از طريق كسر از مطالبات دريافتي از خريداران و يا از طريق استرداد توسط سازمان امور مالياتي كشور به ايشان صورت مي‌پذيرد.

تكاليف فعالان اقتصادي در خصوص پرداخت مالیات بر ارزش افزوده

اشخاص حقيقي و حقوقي اعم از توليدكنندگان، توزيع‌كنندگان و عرضه‌كنندگان كالا و خدمات مشمول كه با توجه به اعلام سازمان امور مالياتي كشور اقدام به ثبت‌نام در نظام ماليات بر ارزش افزوده مي‌كنند و همچنين وارد و صادركنندگان كالاها و خدمات، در زمان خريد يا واردات كالاها و خدمات، علاوه بر بهاي كالا و خدمات خريداري شده، ماليات بر ارزش افزوده متعلق را نيز پرداخت مي‌نمايند. ولي از آنجا كه اين نظام مالياتي يك نظام مالياتي به‌منظور اخذ ماليات از فعالان اقتصادي است، اين ماليات‌هاي پرداختي، «طلب فعالان اقتصادي» از سازمان امور مالياتي محسوب مي‌شود.

از طرف ديگر، فعالان اقتصادي ثبت‌نام شده بايد در زمان عرضه كالاها و خدمات علاوه بر بهاي كالاها و خدمات، ماليات بر ارزش افزوده متعلق را نيز از خريداران محصولات خود اخذ و آن را به‌عنوان «طلب دولت» نزد خود نگهداري نمايند. در پايان دوره‌هاي مالياتي سه‌ماهه، هر يك از مؤديان اين نظام مالياتي با تسليم اظهارنامه‌هاي مخصوص و مختصر، پس از كسر طلب خود بابت ماليات بر ارزش افزوده‌هاي پرداختي از ماليات‌هاي وصولي به نيابت از دولت كه نزد ايشان است، مانده را با سازمان امور مالياتي كشور تسويه مي‌نمايد.

در اين حالت، درصورتي كه مانده اين تفاضل، بدهي مؤدي به سازمان امور مالياتي را نشان دهد، مابه‌التفاوت به‌عنوان ماليات قابل پرداخت به حساب سازمان امور مالياتي پرداخت مي‌شود. اما درصورتي كه طلب مؤدي از دولت بيش از طلب دولت از ايشان باشد، مي‌تواند مانده طلب خود را با ارائه درخواست از سازمان امور مالياتي، مسترد نمايد.

كالاهاي معاف از ماليات بر ارزش افزوده کدامند؟

مالیات بر ارزش افزوده نیز مانند برخی از انواع دیگر مالیات، معافیت هایی را در برمیگیرد. معافيت‌هاي اين نظام مالياتي عموماً اقلام سبد كالاهاي مصرفي خانوارهاي كم‌درآمد را شامل مي‌شود كه عبارتند از:

1- انواع دام و طيور زنده، آبزيان، زنبور‌عسل و كرم ابريشم.

2- خدمات بانكي.

3- خدمات حمل‌ونقل عمومي. مسافري درون و برون شهري جاده‌اي، ريلي، هوايي و دريايي.

4- اقلام عمده و ضروري سبد مصرفي خانوار (نان، گوشت، قند، شكر، برنج، حبوبات، سويا، شير، پنير، روغن‌نباتي و شير خشك مخصوص تغذيه كودكان).

5- انواع دارو و خدمات بهداشتي – درماني.

6- محصولات و نهاده‌هاي كشاورزي.

7- اقلام فرهنگي مانند كتاب، مطبوعات، دفاتر تحرير و انواع كاغذ چاپ، تحرير و مطبوعات.

8- خريد، فروش و اجاره اموال غيرمنقول (زمين و ساختمان).

9- فرش دستباف.

10- خدمات توان‌بخشي و حمايتي.

11- خدمات پژوهشي و آموزشي.

انواع ماليات بر ارزش افزوده کدامند؟

ماليات بر ارزش افزوده از نوع توليدي (VATp):

در روش ماليات بر ارزش افزوده از نوع توليدي، ماليات كلي بر فروش اعمال مي‌شود. اين نوع ماليات هم بر كالاهاي مصرفي و هم كالاهاي سرمايه‌اي اعمال مي‌گردد. يعني به خريد كالاهاي سرمايه‌اي توسط بنگاه اقتصادي اعتبار مالياتي تعلق نمي‌گيرد.

از آنجايي که در ماليات بر ارزش افزوده از نوع توليدي، هزينه کالاهاي سرمايه‌اي نيز مشمول ماليات مي‌شود، ممکن است انگيزه سرمايه‌گذاري به دليل بالا رفتن هزينه‌هاي سرمايه‌گذاري کاهش يابد. با وجود اينكه اين روش داراي پايه مالياتي گسترده‌اي است و باعث ايجاد درآمد بيشتر براي دولت مي‌شود، به دليل برخي از اهداف مدنظر از جمله كارايي نظام مالياتي، از اين روش صرف نظر شده است.

ماليات بر ارزش افزوده از نوع درآمدي (VATI):

ماليات بر ارزش افزوده از نوع درآمد، ماليات بر فروش توليد خالص كالاها مي‌باشد. در اين نوع از ماليات بر ارزش افزوده، استهلاک از پايه ماليات کسر شده و سرمايه‌گذاري خالص مشمول ماليات مي‌شود.

اين روش نسبت به روش ماليات بر ارزش افزوده توليدي، پايه مالياتي كوچكتري دارد اما همچنان به بخش توليد و سرمايه‌گذاري در اقتصاد، تحميل مي‌شود.

ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرف (VATc):

اين نوع ماليات بر ارزش افزوده بر مبناي كالاها و خدمات مصرفي مي‌باشد. در اين روش کليه مخارج سرمايه‌گذاري ناخالص از پايه مالياتي حذف مي‌شود.

در روش ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرف، همانطور كه مشاهده مي‌شود، سرمايه‌گذاري و استهلاك از شمول پايه مالياتي خارج شده، يعني در اين حالت بار مالياتي از توليد به مصرف انتقال يافته است. اين امر باعث بالا رفتن انگيزه سرمايه‌گذاري و توليد در اقتصاد مي‌شود. بنابراين اكثر كشورهاي اجرا كننده نظام ماليات بر ارزش افزوده از اين روش استفاده مي‌نمايند.

برای مشاهده سایر انواع مالیات، مقاله انواع مالیات در ایران کدامند؟ را بخوانید.

یکی از مزایای نرم افزار حسابداری در هر بنگاه اقتصادی، تولید گزارشات جهت تصمیم گیری مدیریتی می باشد. ویژگی مهمی که گزارشات تهیه شده توسط نرم افزار حسابداری دارند، دقت بالا و مکانیزه بودن این گزارشات بر اساس استاندارد حسابداری است.

انواع گزارشات ترازنامه، آمار فروش، گزارشات مقایسه سالانه هزینه ها و در آمد ها از جمله گزارشاتی می باشند که جهت تصمیم گیری های مدیریتی قابل استفاده می باشند. اما وجود برخی پارامتر ها در گزارشات باعث می شود ارائه گزارش در جلسات تصمیم گیری و مدیریتی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

1- استفاده از نمودار در گزارشات مدیریتی

نمودار ها همیشه از جداول پر از اعداد، گویا تر است، حتما پیش آمده که گزارشی را که برای تهیه آن زحمت کشیده اید و انواع آمار فروش و در آمد را مقایسه کرده اید هنگام ارائه در جلسه هیات مدیره با استقبال روبرو نشده باشد.

اما اگر بخشی از آن آمار را بصورت یک نمودار میله ای ارائه دهید همه مجذوب آن می شوند. امروزه برخی نرم افزار ها توانایی ایجاد انواع نمودار ها را دارند. برای تهیه این گزارشات برخی تولید کنندگان نرم افزار مالی امکاناتی مانند داشبورد مدیریت، سیستم گزارش ساز و … تهیه کرده اند، البته یکی از ابزار های عمومی در این زمینه نرم افزار اکسل است. 

2- استفاده از آمار مقایسه ای در گزارشات مدیریتی

مقایسه در گزارشات و تصمیم گیری ها همیشه مهم است. شاید گفتن اینکه فروش ما در این ماه چند میلیون بوده خیلی توجه مدیران را جلب نکند اما اگر بگوییم که نسبت به ماه گذشته یا نسبت به همین ماه در سال گذشته این میزان افزایش یا کاهش داشته ایم قطعا مورد توجه قرار می گیرد. توجه داشته باشید همیشه مقایسه معیار ها را واقعی تر می کند. مقایسه ها می تواند بین پارامتر های مختلف صورت گیرد بطور مثال:

- بازه های زمانی یکسان مانند: سال مالی، ماه، دوره های سه ماهه و شش ماه و …

- مقایسه بین گروه مشتریان بر اساس کسب و کار شما مثلا در زمینه تجهیزات پزشکی بین پزشکان، کلینیک ها، بیمارستانها

- مقایسه بین مکانهای جغرافیایی مثل استانها، کشور ها، مناطق و …

گزارشات مقایسه ای به مدیران نشان می دهد که به کدام سمت حرکت می کنند.

3- نمودار مقایسه ای

اگر مدیر عامل یک شرکت هستید و می خواهید شرکا را برای انجام کاری متقاعد کنید حتما نمودار مقایسه ای ارائه کنید، آنچه می خواهید انجام دهید را با آنچه اکنون در حال انجام است در یک نمودار مقایسه کنید. مطمئن باشید اثر سخن شما را چند برابر می کند. تصویر همیشه گویا تر از اعداد است و تفاوت را سریعتر و بهتر نشان می دهد.

همچنین برای مشاهده آموزش تهیه گزارش سه ماهه دارایی در نرم افزار حسابداری پارمیس پلاس میتوانید اینجا را بخوانید.

فدراسیون بین المللی حسابداران (IFAC)، هیئت استانداردهای بین المللی حسابرسی و اطمینان بخشی (IAASB)، هیئت استانداردهای بین المللی اخلاقی برای حسابداران (IESBA) و هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی (IPSASB) در حال استخدام برای چندین موقعیت شغلی ویژه حسابداران و افراد خبره در حسابداری هستند.

فدراسیون در نظر دارد اشخاص حرفه ای و دارای مهارت را که سابقه فعالیت در گستره وسیعی از فعالیتهای فنی و حرفه ای از تدوین استانداردها گرفته تا توسعه استراتژی و ارتباطات و توسعه سیاستها دارند، استخدام کند.

برای اطلاع از جزئیات اینجا کلیک کنید.

هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری (IASB) تاریخ الزام بنگاه ها به تغییر بعضی جنبه های ثبت حسابهای مبادلات بین سرمایه گذاران و شرکتهای وابسته یا مشارکتهای خاص را به تاخیر انداخته است.

این تاخیر شامل تغییرات معرفی شده توسط هیئت در سال ۲۰۱۴ از طریق اصلاحات کم دامنه در استاندارد بین المللی گزارشگری مالی شماره ۱۰ (IFRS 10) با عنوان «صورتهای مالی تلفیقی» و استاندارد بین المللی حسابداری شماره ۲۸ (IAS 28) با عنوان «سرمایه گذاری در شرکتهای وابسته و مشارکتهای خاص» است.

تحریم منافع و منابع یک جامعه بر تمامی بخش های جامعه تاثیر گذار است؛ و هیچ شخصی نمیتواند ادعا کند که اگر کشورش در تحریم های اقتصادی و مالی قرار گیرد، آن شخص از مشکلات پیش رو مصون خواهد ماند. در واقع حسابداری و امور مالی کشور یکی از مهمترین بخش هایی است که تحت فشار تحریم ها قرار میگیرد. چرا که تمام محاسبات و امور مالی کشوری را در بر دارد و این در واقع پایه اقتصاد یک ملت است.

در این مقاله کوتاه سعی داریم به اختصار آنچه در دوران تحریم ها و پس از آن بر حسابداری تاثیر گذاشت را بیان کنیم تا بتوانیم با دیدگاهی جامع تر وضعیت حسابداری در ایران را در حال حاضر بررسی کنیم. توجه به این نکته نیز ضروری است که انتخاب نرم افزار حسابداری مناسب برای ساماندهی به امور حسابرسی و گزارشهای مالی و ... نیز میتواند سهولت رسیدگی به امور حسابداری را بیشتر کند.

در ابتدا مطلب کوتاهی از مصطفی دیلمی پور در مجله حسابدار، شماره های ۲۸۰ و ۲۸۱، مرداد و شهریور ۱۳۹۴، میخوانیم که به اقدامات صورت گرفته توسط بورس اوراق بهادار، تا اردیبهشت ماه، در زمینه استانداردهای بین المللی گزارشگیری مالی اشاره کرده است.

1. پیشنهـاد همـاهنگی با اسـتانداردهـای بین المللی گـزارشگری مالی به وزیر امور اقتصـادی و دارایـی با تـوجه به مـزایا و ضـرورتهـای به کـارگیـری اسـتانداردهـای یادشده.

2. دستور وزیر امور اقتـصادی و دارایی مبنی بر تشکیل کمیتهای با مسئولیت سازمان حسابـرسی و با عضـویت سازمـان بورس و اوراق بهادار، سازمان امور مالیاتی، نمایندهی معاونت امور بانکی، بیمه و نظارت بر اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و جامعه حسابداران رسمی در این خصوص.

3. مجاز شدن شرکتهای بورسی به پذیرش و به کارگیری استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی در تهیه صورتهای مالی بر اساس مصوبه کمیته تدوین استانداردهای حسابداری سازمان حسابرسی.

4. تهیه نقشه راه کوتاه مدت و بلندمدت برای به کارگیری استانداردهای بین‌المللی در سازمان بورس.

5. تصویب مصوبهای به این شرح در مجمع عمومی سالانه مورخ ۲۷/ ۶/ ۱۳۹۰ سازمان حسابرسی که در تاریخ ۳/ ۳/ ۱۳۹۱ به تأیید مقام وزارت امور اقتصادی و دارایی رسید:

" آن گروه از شرکتها و نهادهای مالی ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار که توسط سازمان بورس مشخص میشوند و به تبع آنها، شرکتهای فرعی و وابسته مربوط از تاریخ مشخص شده توسط آن سازمان، باید در تهیه صورتهای مالی خود از استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی استفاده کنند. "

6. ابلاغ مصوبه هیئت مدیره سازمان بورس به شرح زیر در تاریخ ۲۱/ ۱۰/ ۱۳۹۲:

" کلیه شرکتها و نهادهای مالی ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار و به تبع آن شرکتهای فرعی و وابسته آنها، در تهیه صورتهای مالی که از تاریخ 01/01/1392 و بعد از آن شروع میشود، مجاز به تهیه صورتهای مالی “ تلفیقی” یا “مجموعه” مبتنی بر استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) هستند.

در این خصوص، صورتهای مالی شرکت اصلی (جداگانه) باید مطابق با استانداردهای حسابداری ایران تهیه و ارائه شود و لزومی به تهیه و ارائه صورتهای مالی تلفیقی بر اساس استانداردهای حسابداری ایران نیست. بدیهی است تهیه و ارائه صورتهای مالی شرکت اصلی (جداگانه) مطابق با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی به عنوان مکمل بلامانع است. شایان ذکر است سال ۱۳۹۵ برای الزام ناشران بزرگ پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران جهت تهیه صورتهای مالی مبتنی بر استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی در نظر گرفته شده است. "

7. پـــیگــیــری از ســازمـان حســابـرسـی در خصــوص تـرجــمه کـامـل و انتشـار استانداردهای بین المللی و چگونگی برقراری ارتباط با بنیاد IFRS.

8. انـجام پی گیریهـای لازم در زمینـه رفع چالـشهای مـربـوط به بکـارگیری استانداردهای بین المللی از جمله چالشهای مالیاتی.

به گفته مصطفی دیلمی پور نکته حائز اهمیت در استفاده از استانـداردهـای بیـن‌المللی گـزارشگری مالی استفاده از آخـرین ویـرایش استانداردهـای بین المللی گزارشگری مالی است. این اهمیت در حدی است که اسـتانـدارد بیـن‌المللی گزارشگری مالی شماره یک، کاربران آغازین استانـداردهای بیـن‌المللی گزارشگـری مالی را ملزم میکند که صورت وضعیت مالی افتتاحیه‌ای را که تهیه میکنند تا پایان اولین دورهای که واحد تجاری صورتهای مالی خود را بر اساس استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی تهیه میکند نهایی نکنند تا تمام استانداردهای بین‌المللی گزارش گری مالی تا پایان اولین دوره گزارش گیری مالی در تهیه‌ی صورت وضعیت مالی افتتاحیه اعمال شود و این موضوع را باید با اظهار صریح و غیرمشروط، مبنی بر رعایت آخرین ویرایش استانداردهای بین‌المللی حسابداری در اولین صورتهای مالی براساس استانداردهای بیـن المللی گزارش گیری مـالی اعلام کند.

جهت بهره‌مندی هر چه بیشتر و موفق‌تر از بازار مالی جهانی به ویژه بازارهای نوظهور آسیا و جذب سرمایه و توسعه این بازار، نهاد ناظر و متولی بازار سرمایه از هم‌اکنون می‌تواند بسترسازی و ایجاد زیر ساخت‌های قوی و موثر نظارتی و انتظامی، قانونی و حقوقی، حسابداری و حسابرسی را به شرح ذیل در دستور کار خود قرار دهد:

1- بازنگری در چارچوب انتظامی و نظارتی بازار سرمایه و ادغام آن با چارچوب‌های بازارهای هدف.

همانگونه که بیان شد، بازارهای مالی جهانی به سمت ادغام در حرکت می‌باشند. جریان مالی از یک بازار به سوی بازار دیگر بدون فراهم بودن بستر مناسب مقرراتی، انتظامی و نظارتی کاری مشکل و حتی غیرممکن می‌باشد. بازنگری در چارچوب‌های انتظامی- نظارتی بازار (Regulatory and Supervisory Frameworks) و تشکیل کارگروه‌های فنی و تخصصی جهت ادغام این چارچوب‌ها با چارچوب‌های جهانی از جمله اقداماتی است که توجه ویژه نهاد ناظر بازار را می‌طلبد.

2- بازنگری در چارچوب حقوقی بازار سرمایه و همخوانی آن با چارچوب‌های بازارهای هدف.

تجربه موفق بازارهای سرمایه توسعه‌یافته جهانی، موید این حقیقت است که یکی از پایه‌های زیربنایی برای رشد و توسعه این بازار، داشتن چارچوب‌های حقوقی و قانونی (Legal Frameworks) پویا و پذیرفته‌شده در بازارهای جهانی است. حضور وکیلان برجسته به عنوان مدیران عامل مهم‌ترین موسسات و بانک‌های سرمایه‌گذاری اسلامی خود شاهدی بر اهمیت حقوق و نقش آن در بازارهای مالی (اسلامی) بین‌المللی است.

همچنین در شرایطی که ایران اسلامی به سمت ارتقای ارتباطات سیاسی و مالی با جامعه جهانی در حال حرکت است، برای ارتباط موثرتر و بهره‌گیری هرچه بیشتر از پتانسیل بازارهای پیشرفته مالی (اسلامی) که حقوق‌‌محور هستند، همخوانی چارچوب‌های مقرراتی و ساختارهای حقوقی دارای اهمیت فراوان است. بنابراین تشکیل کارگروه‌های فنی و تخصصی برای همخوانی چارچوب قوانین حقوقی بازار سرمایه با چارچوب‌های حقوقی بازارهای جهانی از دیگر اقدامات اساسی و زیرساختی بوده که توجه به آن می‌تواند بسترساز ورود با دوام سرمایه از بازارهای جهانی به بازار داخلی گردد.

3- بکارگیری استانداردهای پذیرفته‌شده جهانی حسابداری، حسابرسی و گزارش‌دهی مالی.

دانستن اوضاع سود و زیان و جریان نقدینگی و اقتدار و یا ضعف مالی شرکت‌های دولتی و خصوصی داخلی، از موارد حساس و با اهمیت برای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران بین‌المللی می‌باشد. زمینه‌سازی و هدایت بازار سرمایه به سوی بکارگیری استانداردها و قوانین و مقررات پذیرفته شده حسابداری، حسابرسی و گزارش‌دهی مالی جهانی و شفافیت در اوضاع مالی شرکت‌های دولتی و خصوصی اقدام مهم دیگری است که بهتر است مورد توجه جدی‌تر قرار گیرد.

سند جامع راهبردی 10 ساله بازار سرمایه ایران

علاوه بر موارد فوق باید این نکته را هم درنظر داشت که بازارهای جهانی و سرمایه‌گذاران موسسه‌ای حرفه‌ای باید از برنامه آینده بازار سرمایه ایران اطلاع داشته باشند. اینکه حرکت بازار سرمایه کشور به چه سمت و سویی بوده و این بازار قرار است چه میزان سهم در اقتصاد ملی داشته باشد، استراتژی‌های نهاد ناظر برای جذب سرمایه از بازارهای بین‌المللی چیست و چه مشوق‌ها و حمایت‌هایی برای سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی در نظر گرفته شده و دولت در این مسیر چقدر جدی می‌باشد، چه ابزارها و مکانیسم‌هایی برای کم‌کردن و یا کنترل ریسک ورود و خروج سرمایه به این بازار در نظر گرفته شده است، با چه سرعت می‌توان ورود و خروج کرد، و پاسخ به همه سوالات و دغدغه‌ها در یک سند جامع راهبردی که مسیر 10 ساله آینده بازار را روشن کرده و دارای ضمانت اجرایی است، می‌توان یافت.